احتجاج ڪندڙ آبادگارن تي ٿيل حڪومتي ڏاڍ

صاحب خان ڀٽي

هونئن ته سنڌ ۾ ڪيترائي مسئلا آهن، جن جي حل لاءِ صوبائي سرڪار ڪي به قدم نه کڻي رهي آهي، سمنڊ ۾ مٺو پاڻي ڇوڙ نه ٿيڻ سبب ڊيلٽا تباهه ٿي رهي آهي ته ٻئي طرف وري سنڌ جي شهرين کي پيئڻ جو صاف پاڻي مُهيا نه ٿي رهيو آهي پر ان باوجود سنڌ سرڪار جي اها دعويٰ آهي ته هنن سنڌ کي پيرس بڻائي ڇڏيو آهي، پيئڻ جي صاف پاڻي بابت ته سپريم ڪورٽ نوٽيس وٺي چُڪي آهي، جنهن بعد وڏو وزير مراد علي شاهه به فارم ۾ اچي ويو آهي پر هن وقت تائين آباگارن جي احتجاج جو ڪنهن به نوٽيس نه ورتو آهي، جڏهن به ڪنهن جائز مطالبن لاءِ  احتجاج ڪيو آهي ته سنڌ سرڪار انهن سان ڳالهيون ڪرڻ بدران انهن مٿان وحشياڻو تشدد ڪيو آهي، پير مظهر الحق جي دور ۾ جيڪي استادن جون ڀرتيون ڪيون ويون، جڏهن انهن کي پگهارون نه مليون ۽ جعلي  ڀرتيون قرار ڏنيون ويون ته استاد سراپا احتجاج بڻجي ويا پر حڪومت جي ڪن تي جونءَ نه چري،

جڏهن ڪراچي استادن احتجاج ڪيو ته  حڪومت ذميوارن خلاف ڪارروائي ڪرڻ بدران استادن تي لٺيون وسايون ۽ انهن مٿان واٽر ڪينن جو استعمال ڪيو ۽ تشدد ڪرڻ بعد ڪيترن ئي استادن کي حراست ۾ ورتو  هو، ان سان گڏ جڏهن نرسن جائز مطالبن جي ڪراچي ۾ احتجاج ڪيو ته ان وقت به سنڌ سرڪار جا جٿا تيار  ويٺا هئا، انهن سان به ساڳيو ئي حشر ٿيو، مطلب ته اسٽيل مل کان وٺي سمورا ادارا حڪومتي بي ڌياني سبب تباهه ٿي رهيا آهن، هاڻ ته ان کان به وڌيڪ ظلم ٿي رهيو آهي، سنڌ جو دارو مدار زراعت تي آهي ۽ ان کي تباهه ڪرڻ لاءِ سازشون ڪيون پيون وڃن، هڪ ته آبادگارن کي وقت سان پاڻي نه پيو ملي ته ٻيو وري نقلي دوائون مارڪيٽ ۾ وڪرو ٿي رهيون آهن، جڏهن ته ٻج به نقلي  ملي رهيو آهي،

ايتري قدر جو آبادگار اهو به چئي رهيا آهن ته کين اصلي يوريا ڀاڻ به نه ملي رهيو آهي، پر ان باوجود حڪومت آبادگارن، هارين جي هڪ به نه ٻڌي رهي آهي، اهڙي ريت سارين، ڪڻڪ، ڪپهه، ڪمند ۽ ٻين فصلن جا اگهه وفاقي سرڪار  هن وقت تائين مقرر نه ڪري سگهي آهي، پنجاب سميت ٻين صوبن آبادگارن، هارين کي وڌيڪ اگهه ڏنا پيا وڃن پر سنڌ ۾ حڪومتي ڏاڍ سبب آبادگارن جو معاشي قتل عام ڪيو پيو وڃي، جيڪي فصل خريد ڪري رهيا آهن ، اهي به حڪومت ۾ ويٺل آهن، جن خلاف غريب، مضلوم هاري احتجاج به ڪري ته ڪجهه نه ورندو آهي، اهو ئي سبب آهي جو اڄ ڪمند جي فصل کي باهه ڏئي ساڙڻ تي هاري مجبور ٿي ويا آهن  پر حڪومت انهن جا مسئلا ٻڌڻ بدران انهن تي وحشياڻو تشدد ڏئي اهو ثابت ڪرڻ جي ڪوشش ڪري رهي آهي ته  سندن حڪومتي رٽ قائم آهي،

جيڪڏهن ڏٺو وڃي ته هي اها ئي سنڌ سرڪار آهي، جنهن سنڌ دشمنن پاران فيڪٽرين، دڪانن ۽  گهرن مان زبردستي يرغمال بڻائي ماڻهن کي سنڌ اسيمبلي ويجهو ڌرڻو هڻايو هو ، جن ماڻهن ڌرڻو هنيو، انهن کي اها به خبر نه هئي ته اهو ڇا جي ڪري ڌرڻو هڻي رهيا آهن ۽ نه ئي وري انهن جو تعلق هن صوبي سان  هو ۽  سنڌ سرڪار انهن سان ڳالهيون ڪيون ۽ جوس پياري احتجاج ختم ڪرايو هو پر  افسو س جو سنڌ سرڪار ڪمند اگھن بابت نوٽيفڪيشن تي عمل نه ٿيڻ خلاف آبادگارن جي احتجاج  تي پنهنجو  ڏاڍ ڏيکاريو ۽ آبادگارن مٿان تشدد ڪيو، جڏهن آبادگار  14 نقاطي چارٽر آف ڊمانڊ کڻي بلاول هائوس ڏانهن مارچ ڪيو هو ته ان وقت پوليس بوٽ بيسن وٽ کين روڪي ورتو هو، جڏهن ته هاري عورتن ۽ ٻارڙن مٿان لٺبازي، شيلنگ ۽ واٽر ڪينن جو استعمال به ڪيو هو، جنهن دوران 10 ڄڻا زخمي ٿي پيا هئا، ايتري قدر جو آبادگار اڳواڻ علي پلهه، جاويد جوڻيجو سميت ڪيترن ئي اڳواڻن کي گرفتار به ڪيو ويو هو.

احتجاج دوران پوليس طرفان عورتن  تي به لٺبازي ڪئي وئي پر افسوس جو ڳالهه آهي  ته جيڪي ماڻهو حڪومتي رٽ کي چيلنج ڪري رهيا آهن، انهن سان ڳالهيون ڪيون وينديون آهن پر جيڪي ماڻهو پنهنجي جائز مطالبن لاءِ احتجاج ڪن ٿا ته انهن جو آواز دٻائڻ لاءِ اهڙا حربا استعمال ڪيا وڃن ٿا، هونئن ته پيپلزپارٽي ٻين صوبن جي حڪومتن تي  وڏي تنقيد ڪندي رهندي آهي، ايتري قدر جو جڏهن پنجاب آبادگارن جو احتجاج ٿيو ته خورشيد شاهه يڪجهتي طور انهن وٽ پهچي ويو هو ۽ بلاول ڀٽي زرداري طرفان  بيان به جاري ڪيو ويو پر سنڌ ۾ ته انهن ماڻهن سان پيپلزپارٽي جي حڪومت اهڙو ورتاءُ ڪيو ويو آهي، جهڙو فلسطينن سان ٿيندو رهيو آهي.

سنڌ سرڪار هميشه اهڙا ئي قدم کنيا آهن، ڇاڪاڻ ته سنڌ جي ماڻهن ئي اهو مينڊيٽ انهن کي ڏنو آهي ۽ سرڪار ڪنهن پنجاب جي ماڻهن جي ووٽ سان قائم نه ٿي آهي ۽ نه ئي آمر جي حڪم تي  آئي آهي، هي حڪومت سنڌ جي عوام پاران پيپلزپارٽي کي ووٽ ڏيڻ بعد قائم ٿي آهي، جنهن سبب جڏهن به ڪنهن احتجاج ڪيو  ته انهن سان ڳالهين بدران وحشياڻي تشدد جو رستو استعمال ڪيو ويو آهي، اهو ئي سبب آهي جو  ڪيترائي مظلوم ماڻهو هن وقت به جيلن ۾ سڙي رهيا آهن، اعليٰ عدليا جا ريمارڪس آهن ته روڊ بند ڪرڻ به دهشتگردي آهي پر انهن خلاف حڪومت ڪا به ڪاررائي نه ڪندي آهي، مطلب ته جيڪو ڏاڍو آهي، حڪومت انهن جي آڏو گوڏا کوڙي ڇڏيندي آهي، جڏهن ته مظلوم ماڻهن تي جيڪي طاقت جو استعمال ڪرڻو آهي، اهو ڪيو ويندو.

اڄ هاري ڪمند جو اگهه نه ملڻ سبب سراپا احتجاج بڻيل آهن، جڏهن ته ڪجهه آبادگارن، هارين پنهنجي ڪمند جي فصل کي باهه ڏئي ڇڏي آهي، حڪومت کين گذريل ٽن مهينن کان مقرر اگهه تي پنهنجي واعدي کي پاڙي نه سگهي آهي، جنهن سبب آباگارن ۽ هارين جا فصل سڙي رهيا آهن ،  ڪجهه آبادگارن جو چوڻ آهي ته فصل تيار بيٺو آهي پر خريد ڪرڻ  لاءِ ڪو به تيار نه آهي، هن وقت تائين ڪيتريون شگر ملون  هلي نه سگهيون آهن ۽ نه ئي وري خريداري جو سلسلو شروع ٿيو آهي. ڪجهه ڏينهن اڳ سنڌ اسيمبلي ۾ هڪ نمائندي ڪمند جي اگهه تي ڳالهائڻ جي ڪوشش ڪئي ته ان جي مائيڪ ئي بند ڪرائي وئي ته جيئن ڪمند بابت شگر ملز مالڪن خلاف  اسيمبلي اندر ڪا به ڪارروائي نه ٿي سگهي.  اهو سڀ ڪجهه ان ڪري ٿي رهيو آهي ته جيڪي به سنڌ اندر شگر ملز آهن، اهي هڪ بااثر سياسي شخصيتن جو آهن، جن جي مرضي آهي ته شگر ملون بند هجن، جڏهن اهي چاهيندا ته انهن کي کوليندا ۽ ان حوالي سان هتان جا ادارا به خاموش آهن، ڪنهن به نوٽيس نه ورتو آهي،

هونئن ته گٽر بند ٿيڻ تي به پڇاڻو ٿيندو آهي پر حڪومت جي ڏاڍ جو ڪنهن به نوٽيس نه ورتو آهي. اسان جي ته اعليٰ ادارن کي اها ئي گذارش هوندي ته آبادگارن جا جائز مطالبا تسليم ڪري انهن مٿان ٿيل حڪومتي ڏاڍ جو نوٽيس وٺي ذميوارن خلاف فوري ڪارروائي ڪئي وڃي، جيڪي به شگر ملون سنڌ ۾ آهن، انهن جي مالڪن جي ڇنڊڇاڻ ڪري انهن خلاف فوري طور ڪارروائي ڪئي وڃي ته جيئن آبادگارن کي جائز حق ملي سگهن.  

sahibalisindhi@gmail.com

قادري جو نئون اعلان ۽ نواز ليگ جي حڪمت عملي

صاحب خان ڀٽي

چونڊن کان اڳ ئي ملڪ ۾ هڪ ڀيرو ٻيهر ڌرڻن ۽ احتجاجن جو سلسلو شروع ٿي ويو آهي، پاڪستان عوامي تحريڪ سان به  اڳوڻي  صدر آصف علي زرداري، عوامي مسلم ليگ جي سربراهه شيخ ملاقات ڪري سندس حمايت جو اعلان ڪيو آهي، ڊاڪٽر طاهر القادري به ماڊل ٽائون سانحي جي جوابدارن کي انجام تائين پهچائڻ جو پڪو پهه ڪيو ويو آهي. ڊاڪٽر طاهر القادري چيو آهي ته جيڪڏهن پنجاب جي وڏي وزير شهبازشريف ۽ پنجاب جي قانون واري وزير راڻا ثناءُ استعيفيٰ نه ڏني ته هو عوامي طاقت جو استعمال ڪندي نواز ليگ حڪومت کي گهر موڪلڻ جو اعلان ڪري سگهن ٿا. تحريڪ انصاف به عوامي تحريڪ جي سربراهه ڊاڪٽر طاهر القادري جي حمايت جو اعلان ڪري چڪي آهي. مطلب ته هن مولانا طاهر القادري کي مڪمل سپورٽ آهي، ڪنهن به وقت ڪو وڏو اعلان ٿي سگهي ٿو ۽ نواز ليگ جي وڌيڪ پريشانيون  پيدا ٿي سگهن ٿيون.

ان کان علاوه پيپلزپارٽي به  سڄي ملڪ ۾ جلسي ڪري پنهنجي طاقت جو مظاهرو ڪري رهي آهي، تحريڪ انصاف سربراهه عمران خان به پنهنجي طاقت جو مظاهرو ڪندو رهي ٿو. جنهن مان لڳي رهيو آهي ته سموريون سياسي پارٽيون ايندڙ چونڊن جي مڪمل تياري ڪري رهيون آهن. پر سنڌ ۽ خيبرپختونخواهه م ساڳي وقت احتجاج ٿي رهيا آهن، جڏهن پشاور م زرعي يونيورسٽي تي حملو ٿيو ته ان وقت به ڪي پي ڪي جي آءِ جي چيو ته هاڻ افغان مهاجرن کي واپس ڏيهه وڃڻ گهرجي،ان کان علاه سنڌ ۾ به احتجاج ٿي رهيا آهن،

قومپرست ڌريون ڌارين جي نيڪالي لاءِ سراپا احتجاج بڻيل آهن. وفاق به افغان مهاجرن کي سڃاڻپ ڪارڊ ڏيڻ جو اعلان ڪري ٿو ته سنڌ سرڪار به بنگالين، بهارين، برمين کي آبادڪار لاءِ اليڪشن کان اڳ سڃاڻپ ڪارڊ ڏيڻ جو فيصلو ڪري ڇڏيو آهي، جنهن تي سڄي سنڌ ۾ احتجاج به ٿي رهيا آهن، جيئن ته ڪجهه طاقتن سنڌ جي حقن لاءِ جدوجهد ڪندڙ تنظيمن تي پابندي لڳائي ڇڏي آهي ۽ انهن جي اڳواڻن کي سرگرمين کان به روڪي ڇڏيو آهي پر ان باوجود سنڌ جا ساڃاهه وند اهڙي جبر کي سهندي پنهنجو آواز اٿارڻ لاءِ هر فورم استعمال ڪري رهيا آهن، اليڪٽرانڪ ميڊيا تي  سنڌ جي مسئلن کي کڻڻ جي اجازت نه ڏني وئي آهي پرسوشل ميڊيا تي به هلندڙ مهم انهن کان برداشت نه ٿي ٿئي، جنهن سبب مختلف قانون پاس ڪري عوامي حقن لاءِ آواز اٿاريندڙن کي محدود ڪيو ويو آهي.

 بهرحال اهو ظلم سنڌين تي هن ملڪ جي قيام کان وٺي هلي رهيو آهي، ڪڏهن سنڌ جي چونڊيل نمائندن سنڌ سان ظلم ڪيو  ته ڪڏهن ٻين صوبن جي پارٽين سنڌين جا حق کسيا. هن وقت ٿوريون حالتون تبديل ٿي چڪيو آهن، ڇاڪاڻ ته سپريم ڪورٽ نوازشريف کي نااهل ڪري ڇڏيو آهي، جيڪو پنجاب جي سڀ کان وڏي پارٽي مطلب ملڪ جي  وڏي پارٽي جو سربراهه آهي، اڄ ڪلهه عدالتن خلاف بيان ڏيڻ ۽ انتقام وٺڻ جون دانهون ڪري رهيو آهي. نيب به نوازشريف ۽ سندس ڪٽنب خلاف ڪارروايون ڪري رهي آهي، احتساب جي حڪم تي شريف ڪٽنب تي ريفرنس بابت نيب جاچ به ڪري رهي آهي، هاڻ ته نواز ليگ جي لاءِ سياست به تمام گهڻو ڏکي ٿيندي پئي وڃي، هڪ طرف نوازشريف جي پارٽي جو مستقبل تي داءُ تي لڳي ويو آهي ته ٻي طرف سندس ڪٽنب جي خلاف جاچ به سندن لاءِ ڏکيائون پيد ڪري ڇڏيون آهن. ماضي ۾ جڏهن به نوازشريف تي ڪو ڏکيو وقت آيو ته پيپلزپارٽي سندس تمام گهڻو ساٿ ڏنو هو پر افسوس جو اڳوڻي گهرو وزير چوڌري نثار جي رويي سبب  پيپلزپارٽي ۽ نواز ليگ ڇڪتاڻ تمام گهڻي وڌي وئي هئي، ايتري قدر جو ڪيترائي ڀيرا نواز شريف پيپلزپارٽي جي اڳواڻن کي پرچائڻ جي ڪوشش به ڪئي هئي پر مختلف وقتن تي ٻئي پارٽيون هڪ ٻئي جي آمهون سامهون اينديون رهيون،

جڏهن اڳوڻي صدر آصف علي زرداري جا ويجها دوست اغوا ٿي ويا هئا ته ان وقت به ايوانن ۾ماڻهن جي گم ٿيڻ جو آواز اٿاريو ويو هو ۽ سنڌ جي ڪامورن کي قانون به ياد آيو هو ، قومي اسيمبلي ۾ مخالف ڌر جي اڳواڻ خورشيد شاهه ته ايوان ۾ تمام گهڻو آواز به اٿاريو ويو هو، ايتري قدر جو پيپلزپارٽي کي آصف زرداري جي ويجهي ساٿين جي اغوا تي سنڌ سان ٿيندڙ ناانصافيون به ياد اچي ويون هيون، بجلي جي لوڊشيڊنگ ۽ پاڻي جي کوٽ خلاف به سڄي سنڌ ۾ احتجاج شروع ڪيا ويا هئا پر هاڻ لڳي ٿو ته سنڌ کي سمورا حق ملي رهيا آهن جنهن سبب هاڻ ڪو به احتجاج  نه ٿي رهيو آهي. بهرحال هن وقت ٻنهي پارٽين ۾ وچ ۾ ويڇا ساڳي ريت موجود آهن ۽ پيپلزپارٽي واضح طور چئي چڪي آهي ته هو نوازشريف جو جمهوريت خاطر ساٿ ڏيندا هئا پر هاڻ هو نوازشريف جو ساٿ نه ڏيندا.

ٽرمپ جي اعلان کانپوءِ پيدا ٿيل صورتحال

صاحب خان ڀٽي

عرب ليگ بيت المقدس کي اسرائيل جي راڄڌاني بڻائڻ واري فيصلي کي رد ڪندي چيو آهي ته امريڪي صدر ڊونلڊ ٽرمپ جي فيصلي سان خطي ۾ تشدد وارا واقعا وڌندا، آمريڪا جو فيصلو عالمي قانون خلاف آهي، عالمي برادري فلسطين ۽ اسرائيل مسئلو پُرامن طريقي سان حل ڪري. قاهره ۾ عرب ملڪن جي پرڏيهي وزيرن جو هنگامي اجلاس ٿيو، جنهن ۾ سعودي عرب، اردن،  مصر ۽ فلسطين جي پرڏيهي وزيرن ۽ ٻين اعليٰ عملدارن شرڪت ڪئي. عرب ليگ جي اجلاس کان پوءِ  گڏيل پڌرنامي ۾ چيو ويو آهي ته آمريڪي فيصلو عالمي قانون جي ڀڃڪڙِي آهي، دنيا هاڻي ڊونلڊ ٽرمپ جي فيصلي تي خاموش ويهي نه ٿي سگهي. عرب ليگ جي پرڏيهي سيڪريٽري احمد ابو لغيط جو چوڻ هو ته امريڪي صدر ڊونلڊ ٽرمپ جي فيصلي سان خطي ۾ تشدد وارا واقعا وڌندا، آمريڪا کي هاڻي اهو فيصلو واپس وٺڻ گهرجي. فلسطين جي پرڏيهي وزير رياض المالڪي چيو ته امريڪا خطي اندر پنهنجو  اعتبار ختم ڪري ڇڏيو آهي، آمريڪي فيصلي اسان کي ٻين آپشنز تي غور ڪرڻ تي مجبور ڪيو. مصر جي پرڏيهي وزير چيو ته هن وقت فلسطين ۽ خطي جي صورتحال ڳڻتي جوڳي آهي، آمريڪي فيصلو دنيا کي مذهبي جنگ طرف ڌڪي رهيو آهي. اردن جي پرڏيهي وزير ايمن الصفدي جو چوڻ هو ته فلسطينين جي اطمينان کان سواءِ خطي ۾ امن ممڪن ناهي، موجوده صورتحال ۾ دهشتگردن ۽ شرپسندن کي فائدو ٿيندووچ اوڀر ۾ امن جي قيام واري ڪوششن ۾ حصو وٺندڙ فلسطيني اڳواڻ صائب ارڪات ڊونلڊ ٽرمپ جي اعلان کي قبول نه ڪرڻ جوڳو قرار ڏيندي چيو ته ان سان وچ اوڀر ۾ تشدد ۽ بدامني جو نئون دور شروع ٿي سگهي ٿو،  اسرائيلي وزيراعظم بن يامين نيتن ياهو آمريڪي صدر جي اعلان کي تاريخي قدم قرار ڏيندي چيو ته فسلطينين سان ڪو به معاهدو رڳو ان  صورت ۾ قبول ڪيو ويندو، جنهن ۾ يروشلم کي اسرائيل جو حصو تسليم ڪيو وڃي، هن ٻين ملڪن کان به پنهنجا سفارتخانا يروشلم منتقل ڪرڻ جي اپيل ڪئي...  نيويارڪ جي يهودي آبادي به صدر ٽرمپ جي اعلان تي خوشِيءَ جو اظهار ڪندي چيو ته اهڙي قدم سان کين آٿت ملي آهي، مستقبل ۾ هو به پنهنجي مقدس علائقي ۾ رهائش اختيار ڪري سگهنداآمريڪي صدر ڊونلڊ ٽرمپ پاران اسرائيل جي 1967 ۾ فلسطيني علائقي يروشلم تي ڪيل قبضي کي تسليم ڪرڻ تي مهذب دنيا سميت مسلمان ۽ عيسائي ڳڻتي ۾ ورتل آهن.صدر ٽرمپ جي اعلان کانپوءِ اسرائيل جي عيسائي برادري بيت الهم ۽ رَم الله ۾ ڪرسمس جون سموريون روشنيون بند ڪري ڇڏيون، ڪرسمس ٽري به اونداهو ٿي ويو، هي ٻئي اهڙا هنڌ آهن، عيسائين جو عقيدو آهي ته حضرت عيسيٰ عليه اسلام جي پيدائش بيت اللهم ۾ ٿي هئي.اولهندي ڪناري ۽ غزا جي پٽي ۾ به مظاهرين ٽائر ساڙي احتجاج ڪيو، جنهن دوران اسرائيلي فوجين ۽ فلسطيني مظاهرين وچ ۾ چڪريون به ٿيون. اسرائيلي يهودين ڊونلڊ ٽرمپ جي حق ۾ نعريبازي ڪئي ۽ چيو ته هو آمريڪي صدر جي اهڙي قدمن جي ڀرپور آجيان ڪن ٿا..ٻئي پاسي يروشلم ۽ تل ابيب جا شهري هن اعلان کانپوءِ ڳڻتي ۾ وٺٺجي ويا آهن. شامي سرڪار آمريڪي صدر ڊونلڊ ٽرمپ جي اعلان جي شديد مذمت ڪندي چيو آهي ته اهڙو قدم عالمي قانون جي توهين برابر آهي، حڪومتي ترجمان فيصل مقداد موجب آمريڪا عالمي ذميوارين کان منهن موڙِ بين الاقوامي سطح تي قانون جي حڪمراني کان انحراف ڪري رهيو آهي. اهڙي قدم جا خطرناڪ نتيجا نڪري سگهن ٿا.. لبنان ۾ پناهه ورتل فلسطينين آمريڪي صدر جي اعلان خلاف احتجاج ڪندي چيو ته امريڪا جي اهڙي قدمن سان نفرت جي باهه ڀڙڪي پوندي، لبنان جي صدر مشل عون به ٽرمپ جي اعلان کي خطرنام سڏيندي چيو ته هن فيصلي سان نه رڳو وچ اوڀر پر دنيا جو امن خطري ۾ پئجي سگهي ٿو لبنان جي وزيراعظم سعد حريري به ٽوئٽ ۾ اهڙي فيصلي جي مذمت ڪندي چيو ته سندن ملڪ فلسطينين جي موقف جي حمايت ڪري ٿو. صدر ٽرمپ جي اعلان سان ئي ترڪي جي شهر انقره ۾ آمريڪي سفارتخاني ۽ استنبول ۾ قونصل خاني آڏو هزارين ماڻهن احتجاج ڪيو، جن اسرائيل ۽ آمريڪا خلاف ڇتي نعريبازي ڪئي، مظاهرين اسرائيل جي جهنڊن کي باهه ڏئي ساڙي ڇڏيو ۽ قونصل خاني جي عمارت تي “فلسطين کي آزاد ڪريو” جي چاڪنگ ڪئي.. ترڪ پرڏيهي وزارت پاران جاري ڪيل بيان ۾ به صدر ٽرمپ جي قدم کي غير ذميواراڻو قرار ڏيندي فيصلي تي نظر ثاني جي گهر ڪئي آهي. اردن سرڪار جي ترجمان پاران جاري ڪيل بيان ۾ آمريڪي صدر جي اعلان کي رد ڪندي چيو ويو آهي ته ان فيصلي جو مقصد دنيا 1967 واري جنگ جي والاريل علائقن کي اسرائيل جو حصو تسليم ڪيو ويو آهي، جنهن کي مهذب دنيا ڪڏهن به تسليم نه ڪندي..اردن جي بقا ڪئمپ ۾ ترسيل فلسطيني پناهگيرن به ڊونلڊ ٽرمپ جي اعلان تي ڏک جو اظهار ڪندي چيو ته سندن اباڻو علائقو اسرائيل حوالي ٿيڻ ڪنهن هاڃي کان گهٽ ناهي.. بقا ڪئمپ ۾ 1967 ڌاري اسرائيل جي قبضي ۾ آيل فسلطيني علائقن  جي متاثرن کي ترسايو ويو آهي، هن وقت انهن پناهگيرن جو انگ هڪ لک 19 هزار کان وڌيڪ آهي. صدر ڊونلڊ ٽرمپ جي تڪراري اعلان کانپوءِ عالمي برادري به شديد رد عمل جو اظهار ڪندي چيو آهي ته والاريل يروشلم کي اسرائيل جو حصو تسليم ڪرڻ سان دنيا ۾ تشدد ۽ بدامني جي نئين لهر شروع ٿيندي. گڏيل قومن جي سيڪريٽري جنرل انتونيو گوٽريس چيو ته وچ اوڀر ۾ ڪنهن به هڪ طرفي قدم جي حمايت نه ٿي ڪري سگهجي، خطي ۾ امن جي قيام لاءِ ٻن رياستن جو قيام لازمي آهي، هن مشڪل صورتحال ۾ ڪو به ٻيو رستو ناهي، هو فلسطين-اسرائيل  تڪرار جي نبيري لاءِ ٻنهي ڌرين کي امن ڳالهين لاءِ راضي ڪرڻ جي ڪوشش ڪندو.فرانس جي صدر عمانويل ميڪرون ٽرمپ جي بيان کي افسوس جوڳو سڏيندي واضح ڪيو آهي ته سندس ملڪ آمريڪي صدر جي ڪنهن تڪراري قدم جي حمايت نه ٿو ڪري سگهي، نه ئي هو ڪنهن عالمي قانون جي ڀڃڪڙي جو حصو بڻجندا.هن چيو ته اڃا تائين اسرائيل جو وجود هڪ سوال بڻيل آهي، جيستائين اسرائيل ۽ فلسطيني گڏجي ان حوالي سان ڪنهن نتيجي تي نه ٿا پهچن، ڪنهن به ٻئي ملڪ کي ان معاملي ۾ پوڻ جو حق ناهي. آسٽريليا صدر ٽرمپ جي اعلان کي نامناسب سڏيندي چيو آهي ته ان سان خطي ۾ ٻن رياستن جي قيام واريون سموريون ڪوششون برباد ٿي ويندوين، ڪينبرا ۾ ڳالهائيندي پرڏيهي وزير جولي بشپ جو چوڻ هو ته آسٽريلوي سفارتخاني کي کي يروشلم منتقل نه ڪيو ويندو، اهو بدستور تل ابيب ۾ ئي رهندو.انڊونيشيا جي صدر جوڪو ودودو صدر ٽرمپ جي اعلان جي مذمت ڪندي چيو آهي ته هڪ طرفي فيصلي سان سڄي دنيا ٻيهر بدامني جي ورچڙهي سگهي ٿي، آمريڪا جو اهڙو قدم سلامتي ڪائونسل جي ڪيترن ئي ٺهرائن جي ڀڃڪڙي آهي، صدر ٽرمپ کي پنهنجي فيصلي تي نظرثاني ڪرڻ گهرجي.گڏيل قومن ۾ بوليويا جي سفير جنرل اسيمبلي ۽ سلامتي ڪائونسل جا اجلاس طلب ڪرڻ جو مطالبو ڪندي چيو آهي ته هن خطرناڪ فيصلي سان دنيا ۾ امن جي قيام واريون سموريون ڪوششون تباهه ٿي وينديون

سنڌ جي ناليواري صحافي ستار ڀٽي جو وڇوڙو

صاحب خان ڀٽي

سنڌ ڌرتي صوفين جي سرزمين آهي، جتي ڪيترائي انمول ڪردار پيدا ٿيا آهن، جن ڏيهه توڙي پرڏيهه پنهنجي صلاحيتن سبب وڏو نانءُ ڪمايو آهي، ڪافي ڪردار اهڙا به جن پنهنجي سڄي عمر سنڌ ۽ سنڌ جي ماڻهن لاءِ وقف ڪري ڇڏي،اهڙن ڪردارن  مان ستار ڀٽي به هڪ هو، جنهن پنهنجي لکڻين سان سنڌ جي عوام جا اهنج اعليٰ ايوانن تائين پهچايا، ستار ڀٽي پنهنجي سڄي زندگي صحافت ۾ گذاري، جنهن پنهنجي قلم ذريعي ماروئڙن جا مسئلا بيان ڪري صحافت ۾ هڪ وڏو مقام حاصل ڪيو،

ستار ڀٽي سنڌ جي هر هڪ ٻرندڙ مسئلي کي پنهنجي قلم ذريعي نروار ڪندي صحافتي جنگ وڙهي، آخر ڪار اڀاڳي نومبر جي 14 تاريخ تي اسان سنڌ واسين کان هميشه لاءِ ڏور هليو ويو، جتان هو ڪڏهن به واپس اچي نه سگهندو، سندس وڇوڙي کان پوءِ صحافت ۾ هڪ وڏو خال پيدا ٿي ويو آهي، جيڪو ڪڏهن به ڀرجي نه سگهندو. ستار ڀٽي هميشه حق ۽ سچ جي راهه تي هلڻ جي هدايت ڪندو هو، هو جنهن سان به ملندو هو ته اهو شخص کانئنس ايترو متاثر ٿيندو هو، جو هو ساڻس ٻيهر ملڻ لاءِ اچي ويندو، سنڌ لٽريچر فيسٽيول هجي يا ڪو ٻيو ادابي پروگرام ستار ڀٽي ضرور شرڪت ڪندو هو، کيس ڪتابن سان تمام گهڻي محبت هوندي هئي، جيڪو به ڪتاب ڏسندو هو، هو خريد ڪري ضرور پڙهندو هو، سندس ادب سان به تمام گهڻو لڳاءُ هو.

ستار ڀٽي جنهن سان به ملندو هو ته وڏي پاٻوهه سان ڀاڪر پائي ملندو هو، ناليواري صحافي ذوالفقار واهوچي سندس لاءِ لکيو آهي ته “ ستار ڀٽي جڏهن به موسيقي جا پروگرام ۽ سيمينار منقعد ڪندو هو تڏهن سنڌين جو چاڪليٽي هيرو سڏبو هو.تمام متحرڪ هوندو هو، پنهنجي ڳالھه  چوڻ ۾ هٻڪ بو نه هو، پ پ پ سان تمام گهڻو ويجهو هو”  جڏهن ته ٻين صحافين به ستار ڀٽي جي وڇوڙي کي سنڌي صحافت ۾ وڏو خال قرار ڏنو آهي ۽ چيو آهي ته اهو خال شايد ڪڏهن به ڀرجي نه سگهبو. ستار ڀٽي وڏيرن جي ستايلن، مظلومن ۽ ڏتڙيل طبقي جو آواز هو، هو هميشه عوامي مسئلن کي حل ڪرائڻ لاءِ قلم کي پنهنجو هٿيار بڻائندو هو، سندس لکڻين کي تمام گهڻو پڙهيو ويندو هو، ڇاڪاڻ ته سندس لکڻين ۾ سنڌ جو درد سمايل هوندو هو، اڄ  هو جسماني طور تي اسان وٽ موجود نه آهي پر سندس لکڻين ۾ سنڌ واسين جي لاءِ درد  محسوس ڪري سگهجي ٿو. ڇاڪاڻ ته ستار ڀٽي غريبن جو غم خوار ۽ مسڪينن جو بي يار و مددگار هو، جيڪو ڪنهن به ماڻهو کي پريشان ڏسندو هو ته هو ان کان حال احوال ضرور وٺندو هو،

ستار ڀٽي  ٿورڙي ئي عرصي ۾ صحافت ۾ وڏو نانءُ ڪمايو هو،  جنهن مظلومن ۽ مسڪينن جي ڏکن، سورن ۽ اهنجن  کي پنهنجي مٿان بار سمجهندو هو، جنهن کي لاهڻ لاءِ قلم جو سهارو وٺندو هو ۽ هر هڪ مسئلي کي پنهنجي قلم ذريعي سمورن مسئلن کي ايوانن  تائين پهچائيندو هو. ستار ڀٽي جي لکڻين ماروئڙن، جهانگيڙن، مسڪينن ۽ غريبن  جو درد شامل هوندو هو، جنهن کي پڙهي اهو محسوس ٿيندو هو  ته اهو ڪنهن مسڪين، غريب ۽مظلوم جو درد نه پر سندس ذاتي درد آهي. اڄ جي دور ۾ شايد ئي ڪو اهڙو صحافي هجي جنهن پنهنجي لکڻين ۾ غريبن، مسڪينن جو درد بيان ڪيو هجي.

ستار ڀٽي سنڌ جو واحد صحافي هو، جنهن پنهنجي قلم ذريعي غريبن، مسڪينن لاءِ جهاد ڪيو، جيڪو شايد ئي ڪو ڪري سگهي.  ستار ڀٽي جڏهن به لکندو هو ته سندس لکڻين ۾ ڀٽ شاهه جي ديس جي خوشبو ايندي هئي، سندس لکڻين کي پڙهي ايئن محسوس ٿيندو هو، جيئن ٿر ۾ برسات پئي هجي ۽ ماروئڙا خوش ٿيا هجن. هونئن ته سڄي سنڌ ۾ڪيترائي صحافي آهن، جيڪي  سنڌ جا تمام وڏا صحافي ۽ ليکڪ سڏيا ويندا آهن پر ستار ڀٽي جي لکڻيون صرف ڏتڙيل ۽ غريب ماڻهن جي لاءِ هونديون هيون. سنڌ جا ماڻهو سندس ڪتاب ايئن پڙهندا آهن جيئن ڪو اڃايل ماڻهو پاڻي کي پيندو آهي. ان جو سبب اهو آهي ته ستار ڀٽي جڏهن به قلم کنيو، حق ۽ سچ لاءِ کنيو، هن قلم ڪڏهن به ڪنهن مظلوم ۽ غريب ماڻهو خلاف نه کنيو، هميشه پنهنجي قلم سان غريبن جي مدد ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي، سندس قلم هميشه حق ۽ سچ کي بيان ڪيو.

ستار ڀٽي سنڌ جي قلم ڌڻين مان هڪ وڏو قلمڪار هو، ڇاڪاڻ ته هو سنڌ جو هڪ سچو سپاهي هو، هن قلم کي هٿيار طور استعمال ڪرڻ لاءِ کنيو، جنهن پنهنجي ذات ذريعي جهر جهنگ جي ڏکن کي پنهنجن لکڻين ذريعي دنيا تائين پهچايو، هو ڪڏهن به ڪنهن وڏيري ۽ ڀوتار جي حمايت ۾ نه لکيو، هميشه حق ۽ سچ جي راهه تي هليو ۽ ٻين کي به حق ۽ سچ جي راهه تي هلڻ جي هدايت ڪئي. سندس سوچ ۽ فڪر ۾ ماروئڙن جا درد شامل  هوندو هو. هن پنهنجي لکڻين ذريعي سنڌ جي ننڍي وڏي مسئلي لاءِ آواز اٿاريو  ۽ سنڌ جي ٻرندڙ مسئلن کي کنيو هو، جيڪڏهن ڏٺو وڃي ته هن نفسا نفسي جي دور ۾ جتي هر هڪ ماڻهو پنهنجي پيٽ گذر سفر ڪرڻ  کي وڌيڪ اهميت ڏيندو آهي پر ستار ڀٽي اهو واحد شخص هو ، جنهن پنهنجي ذات کان ڪنهن به شخص کي ڪا به تڪليف نه پهچائي هئي،

ناليواري صحافي ستار ڀٽي کي جيڪڏهن سنڌ جو ليجنڊ قرار ڏنو وڃي ته اهو به سندس شان ۾ تمام گهٽ آهي، ڇاڪاڻ ته اهو سنڌ جو اهو هيرو هو جيڪو تمام گهڻو انمول هو، ستار ڀٽي جهڙيون شخصيتون صدين ۾ جنم وٺنديون آهن، 14 نومبر 2017 ع واري ڏنهن اسان سڀني سنڌين کان وڇڙي ويل ستار ڀٽي سنڌ جو هڪ اثاثو  هو، جيڪو اسان کان هميشه لاءِ کسجي ويو آهي، هو سنڌ جي لاءِ هڪ صدي جو خال ڇڏي هو، جيڪو ڪڏهن به ڀرجي نه سگهندو. ڇاڪاڻ ته ستار ڀٽي ظلم ۽ بربريت جي انتهاهجي يا ماڻهو بک ۽ بدحالي جي ور چڙهيل هجن، هو انهن مسڪينن جو آواز اعليٰ ايوانن تائين پهچائڻ لاءِ ڪا به ڪسر نه ڇڏيندو هو.  ستار ڀٽي پنهنجي لکڻين ۾ ان وقت به سنڌ جي غريب ۽ اٻوجهه ماڻهن لاءِ لکيو  جڏهن حق ۽ سچ لکڻ تمام وڏو ڏوهه سمجهيو ويندو هو.هو هميشه  سڀني کي جيئڻ ۽ ٻين کي جيئارڻ جو درس ڏيندو هو. هن  بناڪنهن خوف جي سنڌ جي غريب ماڻهن جي لاءِ لکيو ۽ سنڌ جي هڪ سچي سپوت هجڻ جو ثبوت ڏنو. اهو ئي سبب آهي جو اڄ سڄي سندس وڇوڙي تي سوڳ ۾ ورتل ۾ آهي.

ستار ڀٽي جيڪي به خدمتون ڪيون آهن، کييس تاريخ ۾ سونهري لفظن ۾ لکيو ويندو. ڇاڪاڻ ته هن پنهنجي ڌرتيءَ ماءُ سان ٿڃ  نڀائي ۽ سنڌ جي ماروئڙن جي حقن لاءِ  وڙهيو. ستار ڀٽي ڪيترائي ڪتاب به لکيا، هو سنڌ جي انهن قلمڪارن مان هو، جيڪي صرف سنڌ ۽ سنڌ جي ماڻهن لاءِ جيئندا آهن، هن هميشه حق ۽ سچ جي لاءِ قلم کي کنيو ۽ ٻين کي به ان راهه تي هلڻ جي هدايت ڪئي. ستار ڀٽي پورٽ قاسم ۾ ڪم ڪندو هو ريٽائرمنٽ کان پوءِ هو گهر ۾ موجود هو پر ان باوجود هو هميشه سنڌ جي ماڻهن جي لاءِ قلم ذريعي سنڌ سان ٿيندڙ ناانصفين کي اعليٰ ايوانن تائين پهچائڻ لاءِ  لکندو هو، جيتوڻيڪ اڄ هو اسان وٽ جسماني طور موجود نه آهي پر سندس سنڌ لاءِ ڪيل خدمتون هميشه ياد رکيون وينديون.

sahibalisindhi@gmail.com

چونڊون وقت تي ٿينديون؟

صاحب خان ڀٽي

ملڪ ۾ هلندڙ ڇڪتاڻ کانپوءِ چونڊون ٿيندي نظر نه اچي رهيون آهن، هڪ طرف تڪ بندين جو مسئلو آهي ته ٻي طرف وري سياسي جماعتن ۾ به ڇڪتاڻ جو سلسلو برقرار آهي، جنهن سبب هڪ طرف معيشت کي نقصان پهتو آهي ته ٻئي طرف وري عام ماڻهو مهانگائي کي منهن ڏئي رهيو آهي ۽ نوازليگ جاتي امرا ۾ گڏجاڻيون ڪرڻ ۾ مصروف آهي، جنهن سبب حالتون بهتر ٿيندي نظر نه اچي رهيون آهن، جيڪڏهن ڪو احتجاجي ڌرڻوٿئي ٿو ته ان کي ختم ڪرائڻ لاءِ به فوج کي طلب ڪيو وڃي ٿو، رينجرز، ايف سي ۽ پوليس به  حالتن تي ڪنٽرول ڪرڻ ۾ ناڪام ٿي وڃي ٿي، جڏهن ملڪ جون   اهڙيون حالتون هجن ته ڪهڙي ريت هي ملڪ ايندڙ چونڊن کي برداشت ڪري سگهندو. هڪ طرف سيڪيورٽي اهلڪارن کي نشانوبڻائي وڃي ٿو ته ڪڏهن اسلام آباد جهڙي ريڊ زون ۾ صحافين تي تشدد ڪيو وڃي ٿو ۽ جوابدار گرفتار ئي نه ٿا ٿين ۽ نامعلوم دهشتگرد پنهنجيون ڪارروايون ڪندي پنهنجي ٻرن ۾ لڪي وڃي ويهي رهن ٿا.  بلوچستان ۽ سنڌ جون حالتون به ڪنهن کان لڪيل نه آهن، ميڊيا کڻي  ڪجهه به ڏيکاري پر دنيا سڄي حقيقت ڄاڻي ته پاڪستن ۾ اڄ ڪلهه ڪهڙيون حالتون آهن ۽ ان جو ذميوار ميڊيا يا عام ماڻهو نه پر هتان جون نامعلوم طاقتون آهن، جن جي غلط فيصلن سبب اڄ ملڪ اندر ڌارين جي لوڌ آهي، جنهن سبب بي روزگاري وڌي وئي آهي۽  هر طرف دهشتگردي جون ڪارروايون ٿي رهيون آهن ۽ هتان جا ادارا ڌارين کي آباد ڪري  انهن جي مهمان نوازي ڪرڻ ۾ پورا آهن  ۽ هتانن جي اصلوڪن لوڪن مٿان واٽر ڪينن جو استعمال ۽ شيلنگ ڪئي پئي وڃي، سنڌ سرڪار جو به ساڳيو ئي ورتاءُ رهيو آهي، جهڙي  ريت وفاق سنڌ سان ڪري رهيو آهي، اهڙي ريت سنڌ سرڪار به سنڌ جي ماڻهن سان ساڳيو سلوڪ ڪري رهي آهي، وفاق به افغان مهاجرن کي سڃاڻپ ڪارڊ ڏيڻ جو اعلان ڪري ٿو ته سنڌ سرڪار به بنگالين، بهارين، برمين کي آبادڪار لاءِ اليڪشن کان اڳ سڃاڻپ ڪارڊ ڏيڻ جو فيصلو ڪري ڇڏيو آهي، جنهن تي سڄي سنڌ ۾ احتجاج به ٿي رهيا آهن، جيئن ته ڪجهه طاقتن سنڌ جي حقن لاءِ جدوجهد ڪندڙ تنظيمن تي پابندي لڳائي ڇڏي آهي ۽ انهن جي اڳواڻن کي سرگرمين کان به روڪي ڇڏيو آهي پر ان باوجود سنڌ جا ساڃاهه وند اهڙي جبر کي سهندي پنهنجو آواز اٿارڻ لاءِ هر فورم استعمال ڪري رهيا آهن، اليڪٽرانڪ ميڊيا تي  سنڌ جي مسئلن کي کڻڻ جي اجازت نه ڏني وئي آهي پرسوشل ميڊيا تي به هلندڙ مهم انهن کان برداشت نه ٿي ٿئي، جنهن سبب مختلف قانون پاس ڪري عوامي حقن لاءِ آواز اٿاريندڙن کي محدود ڪيو ويو آهي. بهرحال اهو ظلم سنڌين تي هن ملڪ جي قيام کان وٺي هلي رهيو آهي، ڪڏهن سنڌ جي چونڊيل نمائندن سنڌ سان ظلم ڪيو  ته ڪڏهن ٻين صوبن جي پارٽين سنڌين جا حق کسيا. هن وقت ٿوريون حالتون تبديل ٿي چڪيو آهن، ڇاڪاڻ ته سپريم ڪورٽ نوازشريف کي نااهل ڪري ڇڏيو آهي، جيڪو پنجاب جي سڀ کان وڏي پارٽي مطلب ملڪ جي  وڏي پارٽي جو سربراهه آهي، اڄ ڪلهه عدالتن خلاف بيان ڏيڻ ۽ انتقام وٺڻ جون دانهون ڪري رهيو آهي. نيب به نوازشريف ۽ سندس ڪٽنب خلاف ڪارروايون ڪري رهي آهي، احتساب جي حڪم تي شريف ڪٽنب تي ريفرنس بابت نيب جاچ به ڪري رهي آهي، هاڻ ته نواز ليگ جي لاءِ سياست به تمام گهڻو ڏکي ٿيندي پئي وڃي، هڪ طرف نوازشريف جي پارٽي جو مستقبل تي داءُ تي لڳي ويو آهي ته ٻي طرف سندس ڪٽنب جي خلاف جاچ به سندن لاءِ ڏکيائون پيد ڪري ڇڏيون آهن. ماضي ۾ جڏهن به نوازشريف تي ڪو ڏکيو وقت آيو ته پيپلزپارٽي سندس تمام گهڻو ساٿ ڏنو هو پر افسوس جو اڳوڻي گهرو وزير چوڌري نثار جي رويي سبب  پيپلزپارٽي ۽ نواز ليگ ڇڪتاڻ تمام گهڻي وڌي وئي هئي، ايتري قدر جو ڪيترائي ڀيرا نواز شريف پيپلزپارٽي جي اڳواڻن کي پرچائڻ جي ڪوشش به ڪئي هئي پر مختلف وقتن تي ٻئي پارٽيون هڪ ٻئي جي آمهون سامهون اينديون رهيون، جڏهن اڳوڻي صدر آصف علي زرداري جا ويجها دوست اغوا ٿي ويا هئا ته ان وقت به ايوانن ۾ماڻهن جي گم ٿيڻ جو آواز اٿاريو ويو هو ۽ سنڌ جي ڪامورن کي قانون به ياد آيو هو ، قومي اسيمبلي ۾ مخالف ڌر جي اڳواڻ خورشيد شاهه ته ايوان ۾ تمام گهڻو آواز به اٿاريو ويو هو، ايتري قدر جو پيپلزپارٽي کي آصف زرداري جي ويجهي ساٿين جي اغوا تي سنڌ سان ٿيندڙ ناانصافيون به ياد اچي ويون هيون، بجلي جي لوڊشيڊنگ ۽ پاڻي جي کوٽ خلاف به سڄي سنڌ ۾ احتجاج شروع ڪيا ويا هئا پر هاڻ لڳي ٿو ته سنڌ کي سمورا حق ملي رهيا آهن جنهن سبب هاڻ ڪو به احتجاج  نه ٿي رهيو آهي. بهرحال هن وقت ٻنهي پارٽين ۾ وچ ۾ ويڇا ساڳي ريت موجود آهن ۽ پيپلزپارٽي واضح طور چئي چڪي آهي ته هو نوازشريف جو جمهوريت خاطر ساٿ ڏيندا هئا پر هاڻ هو نوازشريف جو ساٿ نه ڏيندا. جيڪڏهن ڏٺو وڃي ته هن وقت پيپلزپارٽي ۽ تحريڪ انصاف جي  سياسي ميدان خالي ٿي چڪو آهي ۽نواز ليگ جو پري پري تائين ڪو به سياسي مستقبل نظر نه اچي رهيو آهي، ڇاڪاڻ ته نوازشريف کي نااهل قرار ڏيڻ بعد نوا ليگ کي تمام گهڻو نقصان رسيو آهي ۽ پارٽي کي ساڳي پوزيشن ۾ آڻڻ لاءِ نوازشريف کي تمام گهڻي محنت ڪرڻي پوندي، جيڪڏهن نوازشريف تان نااهلي جو ليبل ختم به ٿي وڃي ٿو ته حديبيه پيپر ملز سميت ٻيا ڪيترائي  ڪيس شريف ڪٽنب مٿان هلي رهيا آهن ۽ سپريم ڪورٽ جي حڪم تي جاچ به هلي رهي آهي. حديبيا پيپرز ملز  جي ڪيس ۾ ناڻي وارو وفاقي وزير اسحاق ڊار  به پيش ٿيو هو پر اڄڪلهه هو هن ملڪ کان ٻاهر آهي، سندس علاج ٿي رهيو آهي. خبر ناهي ته هو ڪڏهن ڏيهه ورندو پر ايترو ضرور آهي جو جڏهن به ڏيهه واپس آيو ته سندس گرفتاري جا تمام گهڻا امڪان آهن. ڪجهه ڏينهن اڳ جڏهن نيب شريف ڪٽنب کي پيش ڪرڻ لاءِ نوٽيس جاري ڪيا هئا پر انهن مان هڪ به فرد نيب آڏو پيش نه ٿيو هو، جنهن تي تحريڪ انصاف چيئرمين عمران خان چيو هو ته نوازشريف کي ڪرپشن ڪرڻ جي ڏوهه ۾ نااهل قرار ڏنو ويو آهي ۽ ملڪ کي ڪرپشن کان پاڪ ڪري ڏيکاريندو. رهي ڳالهه تحريڪ انصاف جي ته  تحريڪ انصاف چيئرمين عمران خان تي به پارٽي فنڊنگ جو ڪيس هلي رهيو آهي، جيڪو به هڪ حساس ڪيس آهي ۽ ٻيا کوڙ سارا ڪيس به تحريڪ انصاف جي سربراهه عمران خان خلاف هلي رهيا آهن. پي ٽي وي تي حملو، پارليامينٽ تي حملو ۽ ايس ايس پي عصمت الله جوڻيجو تشدد ڪيس سميت چار ڪيس دهشتگردي ٽوڙ واري عدالت ۾ هلي رهيا آهن. جنهن جي هڪ ٻڌڻي ۾ تحريڪ انصاف سربراهه عمران خان به پيش ٿي چڪو آهي، مطلب ته نوازشريف خلاف فيصلواچي چڪو آهي ۽ باقي عمران خان خلاف فيصلو عدالتن کي ڪرڻو آهي، جنهن جو هن ملڪ جي عوام کي بيچيني سان انتظار آهي.  پر هن وقت جيڪي حالتون پيدا ٿي چڪيون آهن ان مان صاف ظاهر ٿي رهيو آهي ته چونڊون وقت  تي ڪرائڻ حڪومت جي وس جي ڳالهه نه رهي آهي، هڪ طرف نيب ريفرنسز  جون ٻڌڻيون ته  ٻي طرف وري ملڪ ۾ هلندڙ ڇڪتاڻ واري صورتحال پيدا ٿي چڪي آهي، جنهن سبب مهانگائي  به ٿي آهي ۽ معيشت کي به ڌڪ رسيو آهي ۽ سمورين سياسي جماعتن جي اها خواهش آهي ته انهن جو پارٽي سربراهه وزيراعظم ٿئي پر هاڻ  ايندڙ چونڊن ۾ ڪير وزيراعظم ٿو ٿئي، ان جو  فيصلو ته عوام کي ئي ڪرڻو آهي، جيڪڏهن چونڊون ٿيون ته، نه ته ماضي جيان هن ڀيري به هلندڙڇڪتاڻ جو نقصان جمهريت کي ئي ٿيندو.

sahibalisindhi@gmail.com

ڪمند جو فصل ۽ آبادگارن جي پريشاني

   صاحب خان ڀٽي

سنڌ ۾ وفاقي سرڪار ۽ سنڌ سرڪار پاران هارين کي بنيادي سهولتون فراهم ڪرڻ لاءِ ڪي به قدم نه کنيا ويا آهن، جنهن سببب نه ته هارين کي فصل جو سٺو اگهه ملي سگهي ٿو نه ئي وري انهن جي فصل کي خريد ڪرڻ لاءِ ڪو تيار آهي، هڪ ته حڪومت هارين کي ٻين ضلعن ۾ فصل کڻي وڃي وڪرو ڪرڻ جي اجازت ٿي ڏئي ۽ نه ئي پرڏيهي ملڪن جي واپارين کي ملڪ ۾ آڻي سارين ۽ ڪڻڪ جو سٺو اگهه ڏيارڻ لاءِ ڪو قدم کڻي ٿي، جنهن سبب سنڌ جو آبادگار فاقا ڪشي واري زندگي گذارڻ تي مجبور آهي، اڄ به سنڌ ۾ ڪيترائي هاڻي پاڻي نه ملڻ سبب پريشان آهن ۽ ڪيترائي ايڪڙ زمين بنجر بڻجي وئي آهي پر حڪومت پاران  ڪو به قدم نه کنيو ويو آهي. گذريل سال جيان هن سال به آبادگارن کي فصل جو صحيح اگهه نه ملڻ جون خبرون رپورٽ ٿيون ۽ هارين پاران سنڌ جي مختلف شهرن ۾ احتجاج  به ڪيا ويا پر حڪومت جي ڪن تي جونءَ به نه چري آهي. هارين جو چوڻ آهي ته، نه ته انهن کي سارين جو سٺو اگهه ملي ٿو ۽ نه ئي وري انهن جي ڪڻڪ سٺن اگهن ۾ خريد ڪئي وڃي ٿي، هڪ ته ڀاڻ مهانگو آهي ته ٻي طرف پاڻي به کين گهٽ ملي رهيو آهي، ان باوجود جڏهن فصل تيار ٿئي ٿو ته حڪومت انڌي ٿي وڃي ٿي ۽ گهٽ اگهن تي فصل خريد ڪرڻ جامختلف حربا استعمال ڪيا ويندا آهن. بهرحال اڄڪلهه به ڪمند جي  خريداري نه ٿيڻ سبب آبادگار تمام گهڻو پريرشان آهن ۽ سندن  ڪمند سڪي رهيو آهي، سنڌ اسيمبلي ۾ به جڏهن هڪ نمائندي ڪمند جي خريداري بابت آواز اٿارڻ جي ڪوشش ڪئي وئي ته ان جي مائيڪ جو آواز بند ڪيو ويو، جنهن مان اهو صاف ظاهر ٿي ويو ته سنڌسرڪار ۾ ويٺل وزير، مشِير شگر مل مافيا جا ساٿاري آهن ۽ اهي آبادگار دشمن پاليسين جا حامي آهن، جيڪڏهن ايئن نه هجي ها ته اڄ  سنڌ ۾ جيڪي به شگر ملز آهن ۽ اهي هڪ سياسي شخصيت جون آهن ۽ جيڪو مافيا وارو رول ادا ڪري رهيو آهي ۽ سنڌ جي آٻادگارن کي پريشان ڪرڻ ۾ ڪا ب ڪسر نه ڇڏي اٿس، سنڌ ۾ صرف هڪ ئي جماعت آهي، جيڪا نٿي چاهي ته هارين جو ڀلو ٿي سگهي، جيڪڏهن ايئن نه هجي ها ته اڄ ڪمند نه سڪي رهيو  هجي ها ۽ حڪومت اسيمبلي ۾ آواز اٿارڻ جو به چونڊيل نمائندي کان حق نه کسي ها.  هي ڪو پهريون ڀيرو نه ٿيو آهي، اڳ به ڪيترائي ڀيرا سنڌ ۾ڪمند جي فصل تي  شگر ملز مافيا ۽ هارين وچ ۾ ڇڪتاڻ پيدا ٿيندي رهي آهي، گذريل سال هارين پاران اعلان ڪيو ويو هو ته جيڪڏهن سندن هن ڀيري ڪمند نه ورتو ويو ته هو ڪمند جو فصل  ڪڏهن به نه ڪندا،، پر جيئن ته هن سال به هارين ڪمند جو  فصل پوکيو ته  شگر ملز مافيا ماضي ورجائيندي هارين کي معاشي طور ڪمزور ڪرڻ لاءِ ڪمند خريدڻ کان انڪار ڪري  ڇڏيو، جنهن سبب آبادگار پريشان  ٿي ويا آهن، ڪجهه زميندارن ته پنهنجي ڪمند کي ساڙڻ جي به ڌمڪي ڏني، ايتري قدر جو ڪمند کي باهه ڏئي ساڙي ان جي ويڊيو به سوشل ميڊيا تي شيئر ڪئي وئي،جنهن ۾ چيو ويو ته شگر ملز مافيا ڪڻڪ خريد نه پئي ڪري جنهن سبب هو ڪمند کي ساڙي  رهيا آهن، ڇاڪاڻ ته کين ٻيو به فصل پوکڻو آهي. بهرحال اها وفاقي سرڪار ۽ سنڌ سرڪار جي ذميواري آهي ته اهي غريب هارين جا مسئلا حل ڪن ۽ جيڪي شگر ملز مالڪ آهن، انهن کي پابند ڪيو وڃي ته جيڪي به  هارين جا مسئلا آهن انهن کي فوري طور حل ڪي وڃي ۽ ڪمند جي فصل جي وقت سر خريداري ڪئي وڃي ته جئين هارين جو معاشي قتل عام بند ٿي سگهي، جيڪڏهن اهو سلسلو  هن سال به نه رڪيو ته مستقبل ۾ آبادگار ڪڏهن به ڪمند نه پوکيندا  ۽ سنڌ ۾ ته کنڊ جو بحران ٿيندو پر سڄي ملڪ ۾ به شديد بحران پيدا ٿي ويندو ۽ ان جو نقصان به صرف عام ماڻهو کي ئي ٿيندو. وزير ۽ مشير جيئن آهن ۽ تئين رهندا ۽ مهانگي شين جو انهن تي ڪو به اثر نه پوندو. هاڻ ته اسان ته صرف سپريم ڪورٽ کي عرض ڪنداسين ته سنڌ جي آبادگارن جو مسئلو حل ڪرڻ لاءِ فوري طور پاڻ مرادو نوٽيس وٺي شگر ملز مافيا جي هوڏ کي ختم ڪري ته جئين سنڌ جي  هارين جي پريشاني ختم ٿي سگهي. 

اسلام آباد ڇڪتاڻ جا جمهوريت تي پوندڙ اثر..!!

صاحب خان ڀٽي

اسلام آباد  ۾ فيض آباد انٽر چينج وٽ مذهبي جماعتن پاران قانون واري وزير زاهد حامد جي استعيفيٰ لاءِ لڳل احتجاجي ڌرڻو 20 ڏينهن تائين جاري رهيو، عدالت پاران سوال به ڪيو ويو ته آخر انهن جي کاڌي پيتي جو خرچ ڪير پيو ڪري؟ ايتري قدر جو اسلام آباد هائيڪورٽ وفاقي گهرو وزير احسن اقبال خلاف توهين عدالت نوٽيس به جاري ڪيو ۽ عدالتي حڪم تي عمل ڪرائڻ لاءِ حڪم به جاري ڪيو پر ان باوجود ڌرڻوختم نه ٿي سگهيو، وفاقي حڪومت پاران عدالت کي ٻڌايو ويو ته جيڪڏهن هون ڌرڻي خلاف ڪو قدم کڻندا ته حالتون به خراب ٿي سگهن ٿيون، ڇاڪاڻ ته کين خبر پئي آهي ته  ڌرڻي تي ويٺل مذهبي جماعتن جي  ڪارڪنن وٽ هٿيار به موجود آهن،  جيڪڏهن حڪومت انهن خلاف آپريشن ڪيو ته حالتون خراب  ٿيون وينديون، عدالت پاران به ريمارڪس ڏيندي چيو ويو هو ته عدالتي حڪومت باوجود آپريشن نه ڪرڻ عدالتي حڪمن کي گهٽ ڏيکارڻ برابر اهي،

 بهرحال گذريل ڏينهن حڪومت ٿرٿلي ۾ آئي ۽ الٽيميٽم خمت ٿيڻ بعد گذريل ڏينهن 12 وڳي آپريشن شروع ڪيو ويو، جنهن بعد ريڊ زون علائقو جنگ جو ميدان بڻجي ويو، هر طرف والاريل ڪشمير جهڙا منظر ڏسڻ ۾ اچي رهيا آهن، ڪراچي، لاهور ۽ ملڪ جي ٻين علائقن ۾ احتجاج ڪندڙن جي حمايت ۾ روڊن تي نڪري احتجاج رڪارڊ ڪرايو، اسلام آباد ۾ جڏهن آپريشن شروع ٿيو ته ان وقت ڌرڻي تي ويٺل ماڻهن کي هٽائڻ جي ڪوشش ڪئي وئي ۽ شيلنگ ڪئي وئي، آپريشن ۾ پوليس، ايف سي ۽ رينجرز اهلڪارن حصو ورتو، جن مظاهرين کي ڇڙو ڇڙ ڪرڻ واٽر ڪينن جو استعمال ڪيو ۽ ڳوڙها آڻڻ واري گيس جي شيلنگ ڪئي. جنهن کانپوءِ ڇڪتاڻ پيدا ٿي وئي ۽ احتجاج ڪندڙن گاڏين کي باهيون ڏئي ڇڏيون ۽ ريڊ زون واري علائقي کي جنگ جو ميدان بڻائي ڇڏيو، احتجاج ڪندڙن پاران اهلڪارن تي پٿراءُ به ڪيو ويو ۽ ڏنڊا بردار ماڻهن روڊن تي لڳل ٽريفڪ سنگنل ۽ گاڏين کي باهه ڏئي ساڙي ڇڏيو ۽ ايندڙ ويندڙ گاڏين تي به پٿراءُ ڪيو،

ڪجهه ڏينهن اڳ جڏهن اهو ڌرڻو جاري هو ته ان وقت ايمبولينس کي رستو نه ملڻ سبب هڪ ڄڻو فوت به ٿي ويو هو، جنهن مسئلي کي ميڊيا تمام گهڻو  کنيو هو، ڇاڪاڻ ته اسلام آباد ۽ راولپنڊي کي ملائيندڙ فيض آباد انٽرچينج بند ٿيڻ سبب شاگردن، شاگردياڻين، پورهيتن، وڪيلن ۽ ٻين سرڪاري ملازمن کي تمام گهڻيون ڏکيائون پيش اچي رهيون هيون ۽ هي ڌرڻو ڪو هڪ يا ٻه ڏينهن تائين جاري نه هو پر گذريل 20 ڏينهن کان اسلام آٻاد جي فيض آباد انٽر چينج وٽ لڳل هو، جيڪڏهن ڪراچي ۾ هڪ ڏينهن ڌرڻو لڳندو آهي ته لکين ماڻهو پريشان ٿي ويندا آهن ۽ اهڙي صورتحال مان ڪراچي جا شهري به گذري چڪا آهن،

بهرحال  20 ڏينهن کانپوءِ جڏهن قانون لاڳو ڪندڙ ادارن پنهنجي ڦڙتي ڏيکاري ته ان ۾ سندن اهلڪار ئي شهيد ٿيو ۽  ڪيترائي اهلڪار زخمي به ٿيا، جن کي پمز اسپتال سميت مختلف اسپتالن  ڏانهن منتقل ڪيو ويو هو، پمز اسپتال جي ترجمان ته ميڊيا کي ٻڌايو هو ته زخمين ۾ پوليس ۽ ايف سي جا اهلڪار به شامل آهن. ٻي طرف انتظاميا پاران  اسلام آباد جي هوائي نگراني به ڪئي وئي، مري روڊ بند ٿيڻ سبب اسڪول  به بند رهيا،  حڪومت جڏهن  احتجاج ڪندڙن تي ضابطو نه آڻي سگهي  ته چينلن جي نشريات اف ايئر ڪرڻ جو حڪم  ڏنو ويو، پيمرا جي حڪم تي عمل به ڪيو ويو، ڇاڪاڻ ته پيمرا ڌرڻي جي سڌي ريت ڪوريج تي پابندي لڳائي هئي، پيمرا  جي هدايت تي ڪيترن ئي نيوز چينلن جي نشريات کي بند ڪري ڇڏيو هو.

اسلام آباد ڌرڻي سبب اسٽاڪ ايڪسچينج ۾ ٻاڙائي جو رجحان رهيو، ڪي ايس اي 100 انڊيڪس 80 .17 پوائنٽس لاٿ سان 41 .40248 پوائنٽس جي سطح تي بند ٿيو، جنهن سبب مارڪيٽ ۾ سيڙپڪارن جا هڪ ارب 78 ڪروڙ 15 لک 34 هزار 972 رپيا ٻڏي ويا. ايتري قدر جو مذهبي جماعتن جي ڪارڪنن پاران اڳوڻي وفاقي گهرو وزير چوڌري نثار جي گهر تي حملو به ڪيو ويو ۽ سندس گهر  جي درين جا شيشا به ٽوڙيا ويا، جماعت اسلامي  جي امير سراج الحق چيو ته اسلام آباد ڌرڻي تي حڪومت طاقت جو استعمال ڪري معاملي کي الجهائي ڇڏيو آهي. جيڪڏهن ڏٺو وڃي ته هن ڌرڻي سبب ملڪ تي تمام گهڻا اثر پئجي رهيا آهن، هڪ طرف اڳوڻي وزيراعظم نوازشريف خلاف نيب ريفرنسز جي ٻڌڻي  هلي رهي آهي ته ٻي طرف وري ناڻي  واري وزير اسحاق ڊار خلاف به گرفتاري وارنٽ جاري ڪيا ويا آهن، جڏهن ته سندس ضامن  کي به عدالت طلب ڪيو هو، جنهن   ناڻي واري وزير کي پيش ڪرڻ لاءِ وقت گهريو هو، هن وقت  هڪ سياسي ڇڪتاڻ هلي رهي آهي ته ٻي طرف وري مذهبي ڇڪتاڻ به شروع ٿي وئي آهي، حلف نامي ۾ غلطي ڪنهن ڪئي ۽ ڪنهن جي چوڻ تي ٿي، ان جي جاچ ٿيڻ به تمام ضروري آهي،  کي مڃي به ورتو آهي ۽ ان کي درست به ڪيو آهي پر مذهبي جماعت پاران  اهو مطالبو ڪيو ويو آهي ته جيستائين ذميوارن خلاف ڪارروائي نه ٿيندي تيستائين احتجاج جاري رکيو ويندو ۽ اهو  احتجاج 20 ڏينهن جاري رهيو، جنهن کانپوءِ  وڃي حڪومت قدم کنيا.

هن وقت سڄي ملڪ ۾ ڇڪتاڻ جي صورتحال آهي، هر طرف باهه ٻري رهي آهي، اسلام آباد ڌرڻو ختم ڪرائڻ خلا ف سڄي ملڪ ۾  ماڻهو مڇرجي پيا آهن ۽ مذهبي جماعتن جي ڪارڪنن پاران ڪيترن ئي شهرن ۾ احتجاج ڪيا ويا آهن، ڪراچي، لاهور، فيصل آباد سميت ملڪ جي مختلف شهرن ۾ ٻاهه ٻري رهي آهي، اهلڪارن تي حملا ۽ گاڏين تي پٿراءُ واريون خبرون  به رپورٽ ٿينديون رهيون، ايتري قدر جو حڪومت پاران پاڪ فوج کان مدد طلب ڪرڻ جي درخواست به ڪئي وئي،  ڪيترائي ايف سي ۽ پوليس جا اهلڪار زخمي به ٿيا، هڪ شهادت به ماڻي،  جيئن  ته نوازشريف هر طرف کان جڪڙيل نظر  اچي رهيو آهي ۽ سندس  پارٽي جي حڪومت ختم ٿيڻ ۾ به باقي ٿورو وقت رهيو آهي، ان وقت اهڙيون حالتون پيدا ٿيڻ سان صاف ظاهر ٿئي ٿو ته ايندڙ اليڪشن وقت تي نه ٿي سگهندي،

هونئن به تاريخ ۾ پهريون ڀيرو پنجاب جي ڪنهن وڏي پارٽي کي عدالت پاران نااهل قرار ڏنو ويو آهي ۽ ان جي حڪومتي دور ۾ اهڙيون حالتون پيدا ٿيڻ سمجهه کان ٻاهر آهن، جيڪهن نوازشريف کي چونڊون وقت تي ڪرائڻيون هجن ها ته اڄ ملڪ ۾ اهڙيون حالتون نه هجن ها، جيئن ته پيپلزپارٽي به هن ڏکئي وقت نوازشريف  جو ساٿ نه ڏئي رهي آهي، ڇاڪاڻ ته چونڊون به تمام گهڻو ويجهو اچي چڪيون آهن ۽ پيپلزپارٽي ڪڏهن به نه چاهيندي ته هو هن وقت نواز ليگ جو ساٿ ڏئي پنهنجو سياسي ڪيريئر تباهه ڪري، هڪ طرف نوازشريف عدالتن کي منهن ڏئي رهيو آهي ته ٻي طرف وري ڪپتان عمران خان به هاڻ عدالتن ۾ پيش ٿي رهيو آهي، مطلب ته ٻنهي جو جهيڙو هاڻ عدالتن ۾ ئي حل ٿيندو، باقي رهي ڳالهه پيپلزپارٽي جي ته اها صر ف وقت جو انتظار ڪري رهي آهي ته جئين انهن ٻنهي جو جهيڙو انجام تائين پهچي سگهي. بهرحال پيپلزپارٽي جي سينيئر اڳواڻ اعتزاز احسن چيو آهي ته نوازشريف ميموگيٽ ۾ ڪارو ڪوٽ پهري پيپلزپارٽي خلا ف عدالتن ۾ پهتو هو ۽ هاڻ هو ڪهڙي منهن سان کانئن مدد گهري رهيو آهي. جيڪڏهن ڏٺو وڃي ته هن وقت سياسي بحران پيدا ٿي چڪو آهي ۽ سموريون پارٽيون هڪ ٻئي جون ڄنگهون ڇڪڻ ۾ پوريون آهن ۽ انهن جي جهيڙي سان صرف جمهوريت دشمنن کي ئي فائدو ٿي سگهندو.

بهرحال هن وقت ملڪ ۾ جيڪي حالتون پيدا ٿي چڪيون آهن ان جو ذميوار ٻيو ڪير نه نواز ليگ، تحريڪ انصاف ۽ ٻين جماعتن جي ڪري ئي پيدا ٿيون آهن ۽ ان جو فائدو صرف نواز ليگ کي ئي ٿيندو. هن وقت  ملڪ ۾ صرف مذهبي جماعتن جو احتجاج هلي رهيو آهي، سوشل ميڊيا ۽ نيوز چينلز جي بندش سبب نوازشريف وارو معاملو به دٻجي ويو آهي، هاڻ ان احتجاج سان چونڊون دير سان ڪرڻ جو به جواز ملي ويو آهي ۽ عدالتن ۾ نوازشريف خلا ف هلندڙ ڪيسن جي ٻڌڻين ۾ به دير ٿي سگهي ٿي، جنهن جو سڌو سنئون فائدو نوا زشريف کي ئي ٿيندو. هڪ ٻن وزيرن جي استعيفيٰ سان جيڪڏهن نوازشريف جي نااهليت ختم ٿي وڃي ته نوازليگ اهو به ڪرڻ لاءِ تيار ٿي ويندي، جيئن دان ليڪس ۾ هڪ ٻن وزيرن کي قرباني جو ٻڪرو بڻايو ويو هو. بهرحال اسلام آباد ڌرڻي کانپوءِ پيدا ٿيل صورتحال جا جمهوريت تمام گهڻا خراب اثر  پوندا جن بابت ڪو سوچي به نٿو سگهي، نوازشريف  کي انهن احتجاجن سان ته فائدو  ٿي سگهي ٿو پر عام ماڻهو جو نقصان اڳ به ٿي رهيو هو ۽ هاڻ به ٿي رهيو آهي،

جڏهن اسلام آباد ۾ ڌرڻو لڳو ته ان وقت به ماڻهو پريشان هئا ۽ اڄ ان کان وڌيڪ آهن، جيڪڏهن وفاقي سرڪار طاقت جو استعمال ڪرڻ بدران مذهبي جماعت سان ڳالهيون ڪري ها ته اڄ اهڙيون حالتون پيدا نه ٿين ها۽ اهلڪار به شهيد نه ٿين ها ۽ نه زخمي ٿين ها، جيڪڏهن ڏٺو وڃي ته جڏهن به سنڌ ۾ ڪو احتجاج ٿيو آهي ته پوليس پاران انهن تي وحشياڻو تشدد ڪيو ويو آهي پر ان جو ڪو به نوٽيس ناهي وٺندو پر اسلام آباد ڌرڻي کي ختم ڪرائڻ لاءِ شروع ٿيل آپريشن ۾ صر ف سيڪيورٽي ادارن جو ۽ عام ماڻهو جو نقصان ٿيو آهي، حڪومت جي رٽ ته اڳ به ڪا نه هئي پر گذريل ڏينهن قانون لاڳو ڪندڙ ادارن جي به ڪٿي به رٽ نظر نه آئي. هاڻ اسان جي حڪومت کي اهو ئي عرض آهي ته ٻيهر جيڪڏهن ڪو اهڙو احتجاج ٿئي جيڪو ڪنهن مذهبي جماعت پاران ڪيو وڃي ته ان تي طاقت جو استعمال ڪرڻ بدران ڳالهيون ڪري، باقي رهي ڳالهه پورهيتن جي، سرڪاري ملازمن جي ته  اهي جڏهن جائز حقن لاءِ احتجاج ڪن ته انهن تن لٺين جو وسڪارو ۽ وحشياڻو تشدد ڪيو وڃي، جيئن ماضي ۾ ٿيندو رهيو  آهي، ان سان نه ته قانون لاڳو ڪندڙ اهلڪارن کي نقصان ٿيندو ۽ نه ئي وري حڪومت کي ڪو نقصان ٿيندو ۽ حڪومت جي به رٽ برقرار رهندي.

sahibalisindhi@gmail.com

سنڌ ۾ تباهه ٿيندڙ صنعتي ادارا

صاحب خان ڀٽي

سنڌ اندر صنعتي ادارن جو تباهه ٿين جو سڀ کان وڏو سبب وفاق جي عدم دلچسپي آهي، اهو ئي سبب آهي جو سنڌ ۾ شهيد ذوالفقار علي ڀٽي کانپوءِ صنعتي ادارا تباهه ڏانهن وڌڻ لڳا، جيڪي به ٽيسڪٽائل فيڪٽريون قائم ڪيون ويون هيون، اهي آهستي آهستي بند ٿي رهيون آهن، ڄامشوري جي علائقي ڪوٽڙي سائيٽ واري علائقي ۾ به کوڙ ساريون فيڪٽريون بند ٿي چڪيون آهن، ان کان علاوه سنڌ جي سڀ کان وڏي مل اسٽيل مل تباهي ڪناري پهتل آهي، جنهن کي به خانگائڻ جون ڪوششون ٿيون رهيون آهن ۽ پي آءِ اي کي به خساري ۾ ڏيکاريو پيو وڃي  جنهن سبب اسٽيل مل کان ويندي سمورا ادارا تباهه ٿي رهيا آهن، اسٽيل مل واحد ادارو آهي، جنهن ۾ سمورن صوبن جا ماڻهو  ڀرتي ڪيا ويا هئا ۽ اهو ئي ادارو آهي جيڪو هن ملڪ کي تمام گهڻو ڪمائي ڏئي رهيو هو پر افسوس جو ان اداري کي هاڻ تباهي جي ڪناري تي پهچايو ويو آهي ۽ هن مل جي مزدورن کي هن وقت تائين پگهارون نه ملي سگهيون آهن، جنهن سبب اسٽيل مل جا ملازم اسلام آباد ۾ احتجاج ڪرڻ تي مجبور ٿي ويا، بهرحال هي ته صرف اسٽيل مل آهي، جيڪو هن ملڪ جو سڀ کان وڏو ادارو هو، جنهن ۾ ڪم ڪندڙ پورهيت اڄ پگهارن لاءِ پريشان آهن.

صوبائي سرڪار ۽ وفاقي سرڪار ملڪ ۾ صنعتي ادارن ڏانهن ڪو به ڌيان نه ڏئي رهي آهي، جنهن سبب بي روزگاري به وڌي رهي آهي، وفاقي حڪومت وڏا وڏا منصوبا ته شروع ڪري رهي آهي ۽ پناهه گيرن کي پناهه ڏيڻ لاءِ هٿ پير به هڻي رهي آهي پر هن ملڪ جي نوجوانن کي روزگار فراهم ڪرڻ لاءِ نه ڪي نيون فيڪٽريون لڳايون پيون وڃن ۽ نه ئي ڪي اهڙا ادارا قائم ڪيا پيا وڃن، جن سان هن ملڪ جا نوجوان روزگار سان لڳي سگهن، اهو ئي سبب  آهي جو هن ملڪ جا ماڻهو روزگار سانگي پرڏيهه وڃي رهيا آهن ۽ حڪومت عالمي ادارن کي خوش ڪرڻ لاءِ پناهه گيرن کي پناهه ڏئي ۽ انهن کي  هن ملڪ ترسائڻ ڌرتي ڌڻين جا حق کسي رهي آهي.  بهرحال هاڻ وفاقي سرڪار جي اها ذميواري آهي ته ملڪ ۾ روزگار جا ذريعا فراهم ڪرڻ لاءِ نيون صنعتون قائم ڪيون وڃن ته جئين هن ملڪ مان بي روزگاري ختم ٿي سگهي. هن وقت ٻين صوبن جي ڀيٽ ۾ پنجاب ۾ ترقياتي ڪم تمام گهڻو تيزي سان ٿي رهيا آهن پر سنڌ ۾ نه ته ترقياتي ڪم ٿي رهيا آهن ۽نه ئي روزگار فراهم ڪرڻ لاءِ ڪي قدم کنيا پيا وڃن، اهو ئي سبب آهي جو اڄ سنڌ ۾  نوجوان روزگار لاءِ در بدر ڀٽڪي رهيا آهن. جيڪڏهن صوبائي سرڪار يا وفاقي سرڪار  روزگار لاءِ ڪي قدم کڻي ته تمام سٺو قدم هوندو.

هڪ طرف سنڌ ۾ پورهيت پگهارون نه ملڻ خلاف احتجاج ڪري رهيا آهن ته ٻي طرف ڪجهه ڏينهن اڳ هڪ رپورٽ منظر عام تي آئي ته سنڌ جي راڄڌاني ڪراچي کان صنعتي شهر هئڻ جو درجو به کسجي ويو آهي ۽ هاڻ لاهور ملڪ جو سڀ کان وڌيڪ ٽيڪسٽائل صننعتون رکندڙ شهر بڻجي ويو آهي ۽ اهڙو انڪشاف ڪنهن ڪنهن ٻئي اداري نه پر واپار ۽ ٽيڪسٽائل واري وزارت جي سرڪاري دستاويزن ۾ ڪيو ويو آهي، ٽيڪسٽائل واري وزارت جي  جي دستاويزن ۾ تصديق ڪئي وئي آهي ته ملڪ اندر ٽيڪسٽائل صنعتي يونٽن جو ڪل تعداد ٽي هزار  182 آهي، جنهن مان 60 سيڪڙو ان وڌيڪ صنعتون پنجاب ۾ قائم آهي، جيڪڏهن ڏٺو وڃي ته سنڌ ۾ جيڪي ٽيڪسٽائل فيڪٽريون آهن، جن ڪجهه  بند به ٿي چڪيون آهن، جڏهن ته ڪجهه اهڙا صنعتي ادارا آهن، جن ۾  ڪم ڪندڙ پورهيت اجرت نه ملڻ سبب سراپا احتجاج بڻيل آهن.

 بهرحال سنڌ سرڪار کي سڄي صوبي ۾ صنعتون قائم گهرجن ته جيئن سنڌ به بيروزگاري ختم ٿي سگهي سرڪاري نوڪريون ته پئسن ذريعي وڪرو ڪيون وينديون آهن، جنهن جو مثال نيب پاران شروع ڪيل ڪارروايون آهن.  باقي رهي ڳالهه پرائيوٽ سيڪٽر جي ته ان کي هٿي وٺرائڻ لاءِ قدم کڻڻ گهرجن. ٽيڪسٽائل واري وزارت جي دستاويزن ۾ چيو ويو آهي ته پنجاب صوبي ۾ 1957 ٽيڪسٽائل صنعتون قائم آهن،، جن ۾ فيصل آباد ۾ 501، ملتان ۾ 111 ۽ لاهور ۾ 1305 ٽيڪسٽائل صنعتون قائم آهن. واضح رهي ته ماضي ۾ سنڌ جو راڄڌاني شهر ڪراچي ملڪ جو سڀ کان وڏو ٽيڪسٽائل صنعتي شهر هو، ڪراچي ۾ هن وقت 942 ٽيڪسٽائل صنعتون قائم  آهن، جڏهن ته سکر ۾ فقط 11 صنعتون قائم آهن.  بهرحال هاڻ اها سنڌ سرڪار جي ذميواري آهي ته سنڌ ۾ تباهه ٿيندڙ  صنعتي ادارن  کي  بچائڻ سان گڏ نوان صنعتي ادارا قائم ڪيا وڃن ته جيئن اسٽيل مل جي ملازمن جيان ٻيا پورهيت ائين پگهارن لاءِ دربدر نه هجن ۽ نه ئي وري  صوبي ۾ ماڻهو روزگار سانگي پريشان هجن. هن وقت ڪيترائي ماڻهو روزگار جي ڳولا ۾ مختلف ملڪن ۾ ڪم ڪري رهيا آهن، ان جو سڀ کان وڏو سبب اهو آهي جو هن ملڪ ۾ روزگار جا ذريعا گهٽبا پيا وڃن، جيڪي صنعتي ادارا  آهن اهي آبادي جي حساب سان تمام گهٽ آهن، جيڪڏهن هن وقت نوان  صنعتي ادارا قائم نه ڪيا ويا ته سنڌ  ٻين صوبن جي ڀيٽ ۾ تمام گهڻو پوئتي هلي ويندو آهي.  هونئن به سنڌ ٻين صوبن جي ڀيٽ ۾ تمام گهڻو پوئتي آهي.

بهرحال سنڌ سرڪار کي سنڌ جي عوام جي لاءِ روزگار جا ذريعا فراهم ڪرڻ لاءِ عالمي سيڙپڪارن کي موقعو ڏيڻ گهرجي، صرف تيل ڪڍڻ ۽ ڪوئلو ڪڍڻ لاءِ پرڏيهي ملڪن کي دعوت ڏني پئي وڃي ته جنهن سان سنڌ جي عوام کي ڪو به خاص فائدو نه ملي سگهيو آهي، ڇاڪاڻ ته جن به شهرن ۾ تيل ڪڍڻ جون ڪمپنيون ڪم ڪري رهيون آهن، انهن ۾ سنڌي نه هئڻ برابر  آهي، رهي ڳالهه صنعتي ادارن جي ته اهي به تمام گهڻا گهٽ آهن، جيڪڏهن نوان صنعتي ادارا قائم ڪيا وڃن ته هن صوبي ۾بي روزگاري ختم ٿي سگهندي. جيڪڏهن نوان صنعتي ادارا قائم نه ڪيا ويا ته اڄ صرف سنڌ جي راڄڌاني ڪراچي کان صنعتي شهر  جو درجو کسجي ويو آهي، اڳتي هلي هتي صنعتي ادارا ئي ختم ٿي ويندا. ان لاءِ ضروري آهي ته حڪومت بي روزگاري ختم ڪرڻ لاءِ قدم کنيا وڃن.

sahibalisindhi@gmail.com

Daily Awami awaz Karachi, Sahib khan bhatti article