Wednesday 30 May 2018
Tuesday 29 May 2018
عدالتن ۾ گهلڻ واري سياست جا چونڊن تي ڪهڙا اثر پوندا؟
صاحب
خان ڀٽي
31
مئي 2018ع تي حڪومت جو مدو ختم ٿي رهيو آهي ۽ ايندڙ چونڊون 25 جولاءِ تي ٿي رهيون
آهن، اليڪشن ڪميشن پاران سڄي ملڪ ۾ قومي اسيمبلي ۽ صوبائي اسيمبلين جون چونڊون هڪ
ئي ڏينهن تي ڪرائڻ جي سمري موڪلي وئي هئي. جنهن جي منظوري به ڏني وئي آهي. مختلف پارٽين پاران پنهنجي سياسي طاقت ڏيکارڻ جو
به سلسلو جاري آهي، پيپلزپارٽي، مسلم ليگ (ن) ۽ تحريڪ انصاف پاران سڄي ملڪ ۾ وڏا وڏا جلسا به ڪيا پيا وڃن ۽ هڪ ٻئي خلاف بيان به ڏنا پيا وڃن ، جيئن ته هن وقت نواز ليگ جي حڪومت آهي، اُن جي ڪري
ئي نواز ليگ کي ئي وڏيون ڏکيائن کي منهن ڏيڻو پئجي رهيو آهي، ڇاڪاڻ ته پاناما
پيپرز مسلم ليگ ن جي سربراهه کي نااهل ڪرڻ جو سبب بڻيو ۽ اُن کان علاوه اڳوڻي وزيراعظم نوازشريف کي پنهنجي عهدي تان هٿ به ڌوئڻا پيا، ايتري قدر جو هاڻ هو تاحيات نااهل ٿي چڪو آهي ۽ عدالتن ۾ هن وقت به پيشون ڀوڳي رهيو آهي پر اُن باوجود نواز ليگ کي اعتماد
آهي ته هو ايندڙ چونڊن ۾ ٻيهر ڪامياب ٿي ويندي پر لڳي نه ٿو ته ايندڙ چونڊن ۾ نواز ليگ جي اڪثريت هوندي، ڇاڪاڻ ته پيپلزپارٽي ۽
تحريڪ انصاف جو هن ڀيرو وڏو مقابلو ٿيندو، جيڪڏهن چونڊون ٿيون ته؟
جيئن
ته نگران وزيراعظم جي نالي تي اتفاق به ٿي ويو آهي ۽ هن ڀيري نگران وزيراعظم جسٽس
رٽائرڊ ناصر المڪ کي بڻايو ويو آهي، جيڪو اڳوڻو چيف جسٽس به رهي چڪو آهي. جسٽس
رٽائرڊ ناصر الملڪ 17 آگسٽ 1950 تي سوات جي شهر مينگوره ۾ پيدا ٿيو، جنهن 1977ع ۾
لنڊن مان بار ايٽ لا ڪرڻ بعد پشاور ۾ وڪالت شروع ڪئي، 1981ع ۾ پشاور هاءِ ڪورٽ بار
جي سيڪريٽري ۽ 1991ع ۽ 1993ع ۾ صدر چونڊيو.
جسٽس ناصر الملڪ پي سي او، اين آر او ۽ ارڙهين ترميم خلاف درخواستن جي ٻڌڻي ڪندڙ بئنچن جو به حصو رهيو. اڳوڻي وزيراعظم يوسف رضا گيلاني کي توهين عدالت جي
ڏوهه ۾ سزا ٻڌائيندڙ بئنچ جو سربراهه به هو.
ٻئي طرف ورياليڪشن ڪميشن 77 سياسي پارٽين کي چونڊ نشان الاٽ ڪري ڇڏيا آهن. تحريڪ
انصاف کي بيٽ، مسلم ليگ ن کي شينهن، ايم ڪيو ايم پاڪستان کي لغڙ، متحده مجلس عمل
کي ڪتاب، اي اين پي کي لالٽين، پاڪستان عوام ليگ کي انساني هٿ، متحده قبائلي پارٽي
کي پڳ، پاڪستان تحريڪ انسانيت کي ڪنگي، پاڪستان عوامي ليگ کي هاڪي، پاڪستان متحده
علماءَ مشائخ ڪائونسل کي ڏاند جو نشان الاٽ ڪيو ويو آهي. پاڪستان ڪسان اتحاد کي
هر، عوامي مسلم ليگ کي مس ڪپڙي، مسلم ليگ ق کي ٽريڪٽر، پ پ پارليامينٽرينز کي تير،
پاڪستان پيپلز پارٽي کي تلوار ۽ پيپلز ورڪرز پارٽي کي وڪٽري چونڊ نشان ڏنو ويو آهي.
اليڪشن
ڪميشن پاران چيو ويو آهي ته ايندڙ چونڊن ۾ رنڊڪون اچي سگهجن ٿيون، جنهن لاءِ
سيڪيورٽي جا انتظام سخت ڪيا ويا آهن. جيئن
ته چونڊون ويجهو اچي چڪيون آهن ۽ شريف ڪٽنب خلاف به مختلف عدالتن ۾ کوڙ سارا ڪيس
هلي رهيا آهن، اهم ڪيس احتساب عدالت ۾ هلي رهيو آهي ، اڳوڻو وزيراعظم نوازشريف،
مريم نواز ۽ ڪئپٽن صفدر عدالتن ۾ پيش به ٿي رهيا
آهن. اڳوڻي وزيراعظم نواز شريف جي نياڻي مريم نواز چيو آهي ته نواز شريف کي سبق
سيکارڻ لاءِ مون کي ڪيسن ۾ گهليو ويو، مون کي ريفرنس ۾ ڦاسائڻ جو مقصد منهنجي والد
جي اعصاب تي دٻاءُ وجهڻ آهي. نواز شريف ووٽ کي عزت ڏيارڻ لاءِ جهاد تي نڪتو آهي ۽
ان جهاد ۾ ساڻس گڏ بيٺل آهيان، ٻئي طرف وري اڳوڻي وزيراعظم نواز شريف جي ناٺي
ڪيپٽن صفدر چيو آهي ته حديبيا پيپر ملز ۽ التوفيق
ٺاهه بابت ذاتي ڄاڻ نه آهي، مارگيج ڊيڊ سان به ڪو تعلق ناهي. جڏهن ته نواز شريف هڪ
دفعو ٻيهر قومي ڪميشن جوڙڻ جو مطالبو ڪري
ڇڏيو آهي. بهرحال ڏسڻو اهو آهي ته اليڪشن کان
اڳ شريف ڪٽنب خلاف هلندڙ ڪيسن جو فيصلو اچي ويندو يا
وري اهو سلسلو جاري ۽ ساري رهندو. جيئن ته ملڪ ۾ ايندڙ چونڊن جي حوالي سان مختلف
تنظيمون تمام گهڻو سرگرم آهن، جن ۾ نواز ليگ به شامل آهي پر نواز ليگ جو ايندڙ
چونڊن تائين مستقبل اونداهون نظر اچي رهيو آهي، ڇاڪاڻ
ته نوازشريف جهڙا نوان لفظ متعارف ڪرائي رهيو آهي، انهن لفظن جي بنياد تي سندس
سياسي مستقبل اونداهي ڏانهن وڃي رهيو آهي،
رهي
ڳالهه ايندڙ چونڊن جي ته ملڪ اندر لساني سياست جي شروعات ٿي چڪي آهي ته ٻئي طرف
وري ايم ڪيو ايم کي هڪ دفعو ٻيهر اڀارڻ جي ڪوشش ڪئي پئي وڃي، اُن جو چٽو مثال ڌار
صوبي وارو معاملو آهي، سڀني کي خبر آهي ته هن ملڪ کي ٺاهڻ لاءِ سڀ کان پهرين
ٺهراءُ سنڌ اسيمبلي ۾ پيش ڪيو ويو هو ۽ سڀ کان پهرين سنڌ ئي پاڪستان ٺاهڻ جي حمايت ڪئي هئي پر اها خبر نه هئي ته مذهب جي نالي تي سنڌ
۾ پناهگيرين کي ڀريو ويندو ۽
سنڌ جي وسيلن تي قبضي جي ڪوشش ڪئي ويندي. بهرحال اها به هڪ تاريخ آهي، اها تاريخ هڪ ڀيرو ورجائي وئي، جڏهن افغانستان تي آمريڪا
حملو ڪيو ته اسان جي ملڪ جي حڪمرانن مذهب جي نالي تي افغان پناهگيرن کي پناهه ڏني
۽ ڪراچي کي اسرائيل بڻائڻ جي ٻيهر هڪ ڀرپور ڪوشش ڪئي، ٻين ملڪن ۾ حڪمران پنهنجي
عوام جي جائز مطالبن کي ٻڌندا آهن پر هتي ڌارين جي آبادڪاري کي روڪڻ لاءِ احتجاج
ڪندڙن کي الائي جي ڪهڙا ڪهڙا سرٽيفڪيٽ ڏنا ويا پر ڌارين کي ملڪ ٻاهر ڪڍڻ لاءِ ڪا
به حڪمت نه جوڙي وئي ۽ نه ئي وري ڌارين جي اچڻ جو سلسلو هن وقت تائين رڪجي سگهيو
آهي. ڏينهون ڏينهن ملڪ ۾ دهشتگردي وڌي رهي آهي، اُن جو سبب به غيرملڪي آهن، جن کي
هتان جي حساس اداري سڃاڻپ ڪارڊ جاري ڪري ملڪ جي سلامتي خطري ۾ وجهي ڇڏي آهي. سڄاڻ
ڌريون احتجاج ڪري رهيون آهن پر اسان جي حڪمرانن جي ڪن تي جون ءَ به نه چري. بهرحال ڌارين جي آبادڪاري جا ايندڙ چونڊن تي وڏا اثر پئجي سگهيا آهن ۽ اسان جا
حڪمران به اُن کان چڱي ريت آهن پر مذهب جي ٺيڪدارن ڌارين جي لوڌ کي ترسائڻ ۽ انهن
کي سڃاڻپ ڪارڊ جاري ڪرائڻ جو ٺيڪو کڻيو آهي.
جيڪڏهن
اهڙو عمل نه رڪيو ته هن ملڪ ۾ امن قائم ٿيڻ ناممڪن آهي ۽ اهي ڌاريا اسان جي ملڪ ۾ بدامني جو وڏو
ڪارڻ بڻبا ۽ اهڙا کوڙ سارا واقعا هن ملڪ ۾ به پيش اچي چڪا آهن. جئين ته هن وقت ملڪ ۾ عدالتن ۾ گهلڻ
وارا بيان ٻڌڻ ۾ اچي رهيا آهن، مريم نواز چئي رهي آهي ته اسان کي عدالتن ۾ گهليو
پيو وڃي ته پيپلزپارٽي به چئي رهي آهي ته اسان کي به عدالتن ۾ گهليو ويو هو ۽ يوسف رضا گيلاني کي نااهل قرار ڏنو ويو هو. بهرحال
اها روايت ڪافي عرصي کان هلي رهي آهي، پر هاڻ ڏسڻو اهو آهي ته هن ڇڪتاڻ واري
صورتحال ۾ جڏهن نيب چيئرمين جسٽس (ر) جاويد اقبال ڪرپشن ڪندڙن خلاف ڪارروايون ڪري
رهيو آهي ته اُن وقت چونڊن ۾ انهن ڪاررواين کي ڍال طور استعمال ڪيو ويندو يا وري
انهن ڪاررواين ذريعي ڪو کڙ تيل نڪري سگهندو؟
Saturday 26 May 2018
رضا رباني ڪير سڏائي؟
صاحب
خان ڀٽي
ملڪ
جي سياست ۾ هلچل مائيندڙ ڪجهه ئي شخصيتون هونديون آهن، جيڪي ثابت قدم رهي پنهنجي
ملڪ ۽ عوام جي اميدن تي پورو لهنديون آهن، جن
جو مقصد رڳو عوام ۽ ملڪ جي ترقي ۽ خوشحالي هوندو آهي ۽ انهن شخصيتن جي مقبوليت
عوام ۾ تمام گهڻي هوندي آهي، انهن جو هڪ هڪ لفظ عوام تي تمام گهڻو اثر ڪندو آهي ۽
اهي جنهن پارٽي ۾ هوندا آهن ۽ اُن پارٽي جي سڃاڻپ بڻجي ويندا آهن ۽ اها پارٽي چاهي
به ته انهن جو معيار گهٽائي ناهي سگهندي، ڇاڪاڻ ته انهن جي سچائي ئي عوام کي تمام گهڻو پسند هوندي آهن، انهن شخصيتن مان رضا
رباني به هڪ آهي، جنهن مارشل لا جو دور هجي يا وري جمهوريت هجي، هو هميشه پنهنجي موقف تي قائم
رهيو آهي.
رضا
رباني 23 جولاءِ 1953ع ۾ لاهور ۾ جنم ورتو ۽ هن پنهنجو ننڍ پڻ ڪراچي ۾ ئي گذاريو،
رضا رباني پنهنجي شروعاتي تعليم حبيب پبلڪ اسڪول ڪراچي مان حاصل ڪئي، رضا بارني
1976ع ۽ 1981ع ۾ بي اي (BA ) ۽
( LLB- Bachelor of Law ) جي ڊگري ڪراچي يونيورسٽي مان حاصل ڪئي، رضا رباني يونيورسٽي جي دور پنهنجي
سياست جي شروعات ڪئي ۽ 1974ع ۾ لبرل اسٽوڊنٽس فيڊرشن ۾ سرگرم ٿي ويو، رضا رباني
جيل جون سختيون به برداشت ڪيون، جڏهن ضياءُ الحق جو دور هو ته اُن وقت به پنهنجي
مقصدن تان نه هٽيو ۽ آمريت آڏو نه جهڪيو.
1981ع
۾ جڏهن هن (LLB ) جي ڊگري حاصل ڪئي ته پوءِ اُن کانپوءِ
هن باقائدا لا جي پريڪٽس به ڪئي. رضا رباني پنهنجي سياسي
ڪيريئر جي شروعات 1981ع ۾ پيپلزپارٽي ۾ شامل ٿيڻ کان ڪئي. هو 1988ع ۾ پيپلزپارٽي
جي پليٽ فارم تان ايوان جو ميمبر به چونڊيو ويو ۽
هن 1988ع کان 1990 ع تائين سنڌ جي وڏي وزير جي صلاحڪار طور به پنهنجا فرض سرانجام
ڏنا.1993ع ۾ رضا رباني سينيٽر چونڊيو ويو ۽
1999ع تائين سينٽير طور مقرر رهيو ۽ 1994ع جي ڪيبنيٽ ۾ به رهيو، جڏهن ته شهيد
بينظير ڀٽو جي حڪومتي دور ۾ کيس قانون ۽ انصاف وارو وزير به بڻايو ويو. جتي هن
1996ع تائين پنهنجيون خدمتون سرانجام ڏنيون.
1996ع
۾ رضا رباني سينيٽ جو ڊپٽي اپوزيشن ليڊر به چونڊيو ويو، 1997ع ۾ شهيد متحرمه
بينظير ڀٽو کيس پيپلزپارٽي جو ڊپٽي سيڪريٽري جنرل به بڻايو. 2003ع ۾ کيس ٻيهر سينيٽر چونڊو ويو. رضا رباني 2005ع کان 2008ع تائين سينيٽ ۾
اپوزيشن ليڊر رهيو، جڏهن شهيد بينظير ڀٽو
کي شهيد ڪيو ويو ۽ ٻيهر 2008ع ۾ پيپلزپارٽي اقتدار ۾ آئي ته رضا رباني کي وفاقي
ڪابينا جو ميمبر بڻايو ويو ۽ اُن کان پوءِ کيس سينيٽ چيئرمين به بڻايو ويو ويو،
ايتري قدر جو آرمي چيف جنرل قمر جاويد باوجوهه به سينيٽ کي ملڪي ۽ پرڏيهي صورتحال
جي حوالي سان بريفنگ ڏني. ماڻهن جي گم ٿيل وارو معاملو هجي يا وري عسڪري ۽ سول لاڳاپا هجن، هي شخص پنهنجو اصل موقف بنا ڪنهن خوف جي ڏيڻ جي
سگهه رکي ٿو. ڪيترائي سياستدانن آهن، جن ۾
نوازشريف به شامل آهي، جيڪو ڪڏهن به کليل نموين طور نه ڳالهائيندو آهي ۽ لڪيل
ڳالهيون، مطلب ته اشارن ۾ ڳالهائيندو آهي پر هي رضا رباني کي جيڪو ڪجهه چوڻو هوندو
آهي، اهوچئي ڇڏيندو آهي.
جڏهن
ڪراچي ۾ دهشتگرد ماڻهن کي ماري رهيا هئا ته اُن وقت به هو بيان جاري ڪندو هو. رضا رباني اُن وقت به چوندو هو ته شهيد ڀٽو آمريت خلاف
جدوجهد ڪراچي مان شروع ڪئي، ڪراچي ۾ پ پ ڪارڪنن کي ڳولي ڳولي ماريو ويو، اسان لاش
ڍوئيندا رهنداسين پر ڪراچي جون رونقون ختم ٿيڻ نه ڏينداسين. ايتري قدر جو جڏهن به
ڇڪتاڻ واري صورتحال پيدا ٿي ته اُن وقت به جمهوريت جو ساٿ ڏيڻ جون ڳالهيون ڪندو
رهيو، سينيٽ جي چيئرمين ميان رضا رباني تازين سينيٽ جي چونڊن ۾ مبينا هارس ٽريڊنگ
بابت بيان ڏنو ته سينيٽ جي تازين چونڊن کانپوءِ
سموريون سياسي پارٽيون هارس ٽريڊنگ جون دانهون ڪري رهيون آهن، پر اسان پارليامينٽ
۾ هارس ٽريڊنگ کي روڪڻ لاءِ قانون سازي جو مسودو ٺاهيوهو پر سينيٽ جي ڪميٽي ۾ شامل
سڀني سياسي پارٽين جي ميمبرن ان تجويز کي رد ڪري ڇڏيو هو. رضا رباني سينيٽ ۾
الوداعي خطاب ڪندي هن چيو هو ته ”زميني حقيقت اها آهي ته فوج ملڪي سياست جي اهم
ڌُر آهي، سينيٽ منهنجي دور ۾ ادارن وچ ۾ ٽڪراءُ روڪڻ لاءِ انٽرا انسٽٽيوشن ڊائلاگ
شروع ڪرايو.
سينيٽ
چيئرمين رضا رباني چوندو آهي ته، منهنجا پنهنجا اصول آهن، ڪنڌ ڪپائي سگهان ٿو پر
اصولن تي سوديبازي نه ٿو ڪري سگهان، مون سدائين آئين ۽ پارليامينٽ جي بالادستي
لاءِ ڪم ڪيو ۽ ڪنهن جي ڊڪٽيشن قبول نه ڪئي، سينيٽ ۾ ايڪيهين آئيني ترميم جي گڏيل
منظوري کانپوءِ سينيٽر ميان رضا رباني روئي ويٺو هو ۽ چيو هو ته جيترو شرمشار مان
اڄ آهيان ايترو اڳ نه هيس، ضمير خلاف ووٽ ڏنو، ميان رضا رباني چيو هو ته ووٽ پارٽي
جي امانت هيو جيڪا مون ذميواري پوري ڪري ڇڏي، آئينده جو لائحه عمل منهنجي مٿان
آهي، اڄ ضمير خلاف ووٽ ڏنو، هاڻ جڏهن ٻن حساس ادارن جي ڪتاب جو بحث هلي رهيو آهي
ته اُن وقت به اڳوڻي سينيٽ چيئرمين رضا رباني چيو آهي ته حيرت آهي ته هڪ طرف ڀارت
۽ پاڪستان جا لاڳاپا خراب ترين سطح تي آهن، ٻي طرف ٻنهي ملڪن جي ڳجهين ايجنسين جي
اڳوڻن سربراهن جي ڪتاب جي مهورت ٿي آهي. پاڪستان ۽ ڀارت جي پاڪ ڀارت جي ڳجهي
ايجنسين جي اڳوڻن سربراهن جو ڪتاب شايع ٿيو اهو
ننڍو مسئلو ناهي. ٻنهي ملڪن وچ ۾ خراب لاڳاپن جو هڪ سلسلو آهي، ڪتاب اڳوڻي ڊي جي
آءِ ايس آءِ ۽ را جي اڳوڻي سربراهه گڏجي لکيو آهي. ڇا جنرل دراني پنهنجي اداري يا
وفاقي حڪومت کان ڪتاب لکڻ جي اجازت ورتي آهي، اجازت نه گهري ته ڇا جنرل اسد دراني
وفاقي حڪومت يا بچاءَ واري وزير کي آگاهه ڪيو هو، اهو ڪتاب ڪنهن سويلين يا
سياستدان ڀارتي هم منصب سان گڏجي لکيو ويو هجي ها ته غداري جا فتويٰ جاري ٿين ها.
بهرحال اهڙي بهادري سان ڳالهائيندڙ هن
ملڪ ۾ هڪ عورت به هئي، جيڪا ناليواري
قانوندان عاصمه جهانگير هئي، جيڪا به عدالت هجي يا ڪهڙو به پليٽ فارم هو، هميشه سچ
ڳالهائڻ کان نه لنوائيندي هئي. هميشه ڪنڌ اونچو ڪري هلندي هئي. هن وقت ملڪ ۾ ڪجهه
شخصيتون بچيون آهن، جيڪي مقدس ڳئن خلاف به ڳلهائڻ کان نه لنوائينديون آهن. انهن
مان رضا رباني به آهي، سندس سياسي ڪيريئر ٻين سڀني سياستدانن کان اڇو ۽ اجرو آهي،
نه هو لساني بنياد تي ڳالهائيندو آهي ۽ نه ئي وري سياست ۾ گندي ٻولي استعمال ڪندو
آهي، هونئن ته اسان جي ملڪ ۾ سياستدان هڪ ٻئي کي گاريون ڏيڻ ۾ ماهر ٿي ويا آهن ۽
هڪ ٻئي جون ڄنگهون ڇڪڻ جو موقعو نه ڇڏيندا آهن پر رضا رباني سياست ۾ اڄ تائين اهڙو
ڪو به گٿو لفظ نه ڳالهايو آهي ۽ نه ئي وري ڪنهن سان خراب رويو اختيار ڪيو هو، ڪجهه
ماڻهن کي شايد رضا رباني پسند به نه هجي ڇاڪاڻ ته هو انهن ماڻهن جو نقاب لاهيندو آهي، جيڪي هميشه پنهنجي تعريف ٻڌڻ پسند ڪندا آهن ۽ رڳو پنهنجي
حمايت ڪندڙ کي سٺو سمجهندا آهن. پر
رضا رباني انسانيت کي مقدس سمجهندو آهي ۽ غلط کي غلط ۽ صحيحي کي صحيحي چوندو آهي.
Monday 21 May 2018
Saturday 12 May 2018
Subscribe to:
Posts (Atom)