اترڪوريا جي صدر جو چين جو دورو ۽ آمريڪا

صاحب خان ڀٽي

سڄي دنيا م پنهنجو ڌاڪو  ڄمائڻ لاءِ آمريڪا، چين، روس ۽ اتر ڪوريا ڏينهن رات هڪ ڪري ڇڏي آهي، چائنا پنهنجو اليڪٽرانڪ سامان سڄي دنيا ۾ تيزي سان پکيڙي رهيو آهي، اهو ئي سبب آهي جو چائنا مختلف ملڪن ۾ سيڙپڪاري  به ڪري رهيو آهي، اسان جو پاڙيسري ملڪ به چائنا مان تمام گهڻيون شيون گهرائيندو آهي، اهڙي طرح اسان جي ملڪ ۾ چائنا جو سامان تمام گهڻو ملي ويندو آهي، اها ٻي ڳالهه آهي ته چائنا جي سامان جي ڪا به گارنٽي نه هوندي آهي،  اهو رڳو اسان نه پر سڄي دنيا چوندي آهي ته چائنا ملڪ جي معاشي حالتون ڏسي ان جي عوام جي سهپ موجب شيون تيار ڪندو آهي ته جيئن ان کي ماڻهو سولائي سان خريد ڪري سگهن.

اهو ئي سبب آهي جو چائنا جو اليڪٽرانڪس سامان سڄي دنيا ۾  وڪرو ٿي رهيو آهي، جنهن سبب  آمريڪا سميت  مختلف ملڪ پريشان به نظر اچي رهيا آهن پر ان باوجود سمورن ملڪن سان رابطا تيز ڪندي پنهنجي ڪاروبار کي سڄي دنيا ۾ پکيڙي رهيو آهي، آمريڪا به عالمي سطح تي پنهنجو دٻ دٻو قائم رکڻ لاءِ ڀڙڪيون ڏيندو رهيو آهي پر ان جو چائنا تي ڪو به اثر نه پئجي رهيو آهي، آمريڪا اڳ ۾ روس خلاف بيان ڏيندو هو ته هاڻ وري چائنا ۽ اتر ڪوريا خلاف بيان ڏيندو آهي. جيئن ته سڄي دنيا ايٽمي هٿيار رکندڙ ملڪن  ۾ آمريڪا، روس، يونائيٽيڊ ڪنگڊم (يو ڪي ) فرانس، چين، انڊيا، پاڪستان، اسرائيل ۽ اتر ڪوريا شامل آهي، جڏهن ته آمريڪا جا هٿيار سڄي دنيا جي ڀيٽ جديد هٿيار آهن ۽ آمريڪا ايشيا ۾ پنهنجو اثر رسوخ قائم ڪري چڪو آهي، جنهن جو ثبوت افغانستان، عراق ۽ ٻين ملڪن ۾ آمريڪي فوج جون ڪارروايون آهن،

افغانستان ۾ اڃا به آمريڪا جا فوجي موجود آهن، ايتري قدر جو آمريڪا پاڪستان ۾ به ڊرون حملا ڪندو رهيو آهي، جنهن تي پاڪستان ڪيترائي ڀيرا احتجاج  به ڪيو هو پر ان جو ڪو به کڙ تيل نه نڪتو آهي، جڏهن ته مختلف وقتن تي آمريڪا پاڪستان کي ڊو مور جو مطالبو به ڪندو رهيو آهي پر افسوس جو آمريڪا افغانستان ۾ دهشتگردن خلاف جنگ هن وقت تائين کٽي نه سگهيو آهي ۽ نه ئي افغانستان ۾  آمريڪا جو ڪو مڪمل ڪنٽرول آهي، اهو ئي سبب  جو آمريڪي صدر ڊونلڊ ٽرمپ به پاڪستان کي طالبان سان ڳالهين لاءِ سهڪار جو چيو هو ۽ ان حوالي سان طالبان ۽ افغان حڪومت وچ ۾ ڳالهيون به شروع ٿيون هيون پر ان جو به ڪو مثبت نتيجو نه نڪري سگهيو آهي. 

بهرحال هن وقت  اتر ڪوريا ۽  آمريڪا وچ ۾ لاڳاپا بهتر ڪرڻ لاءِ ڳالهيون به هلي رهيو آهن، ايتري  قدر جو آمريڪي صدر ڊونالڊ ٽرمپ ۽ اتر ڪوريا جي صدر  ڪم جونگ ان  وچ ۾ ملاقات به ٿي چڪي آهي ۽ لڳي ٿو ته  مستقبل ۾ اهڙيون ملاقاتون ٻيهر  به ٿي سگهن ٿيون پر ان سان گڏ اتر ڪوريا  جي صدر چين سان به رابطا شروع ڪري ڇڏيا آهن، ڇاڪاڻ ته هن وقت دنيا ۾ آمريڪا جو سڀ کان وڏو مخالف ۽ ٽڪر جي حيثيت رکندڙ ملڪ چائنا ئي آهي، جيڪو هن وقت  آمريڪا سان مهاڏو اٽڪائڻ جي سگهه رکي ٿو، اهو ئي  سبب آهي جو اتر ڪوريا آمريڪا سان گڏ چين کي به گڏ کڻي هلڻ چاهي ٿو ته جيئن مستقبل ۾ آمريڪا سان جيڪڏهن ڪا ڇڪتاڻ ٿئي ته پوءِ چائنا ان  جو مقابلو ڪري.

جئين ته ڪجهه ڏينهن اڳ اتر ڪوريا  جو صدر ڪم جونگ ان  چين جي دوري تي پهتو هو، اتر ڪوريا جو صدر ڪنهن جهاز ذريعي نه پر ٽرين ذريعي چين پهتو هو، جتي سندس استقبال ڪيو ويو هو.  جڏهن ته گذري  هڪ سال دوران اتر ڪوريا جي سربراهه جو چين جو هي چوٿون دورو هو، جنهن تفصيل ميڊيا تي ايندا رهندا آهن. ميڊيا ۾ خبرون گردش ڪري رهيون آهن ته اتر ڪوريا جي صدر ڪم جونگ ان هي دورو آمريڪا جي صدر ڊونلڊ ٽرمپ سان ايندڙ امڪاني ملاقات کان اڳ چين کي اعتماد ۾ وٺڻ ۽ چين جي قيادت سان مشاورت ڪرڻ لاءِ ڪيو هو. بيجنگ ۾ جيڪا ڪم جونگ ان چين جي صدر زي جنگ پنگ سان ملاقات ڪئي هئي، ان بابت ويڪ تفصيل به صحافين کي جاري نه ڪيا ويا هئا.

ڏکڻ ڪوريا جي خابرو اداري موجب، بيجنگ ۾ پنهنجي دوري جي آخري ڏينهن اتر ڪوريا جي سربراهه ڪم جونگ ان هڪ صنعتي زون ۾ هڪ دوائون ٺاهيند ڪمپني جو به دورو ڪيو هو. جئين ته هن وقت چائنا ۾ نه ته ڪو معاشي بحران آهي ۽ نه ئي وري اتي ڪي احتجاج ٿيندي نظر اچي رهيا آهن پر آمريڪي ايئر ٽريفڪ ڪنٽرول ايسوسيئشن ملڪي تاريخ جي ڊگهي ترين شٽ ڊائون کانپوءِ ڊونلڊ ٽرمپ ۽ ٻين اختيارين خلاف ڪيس داخل ڪرائي ڇڏيو. آمريڪي ڊسٽرڪٽ ڪورٽ ۾ داخل ڪيس ۾ موقف ڄاڻايو آهي ته شٽ ڊائون سبب پگهارون ناهن ملي رهيون ۽ پگهارون کانسواءِ ڪو به ملازم ڪم ڪرڻ لاءِ تيار ناهي جڏهن ته ڪمپني جي ملازمن جو چوڻ آهي ته گهربل معاوضو ڏيڻ کانسواءِ سخت محنت ڪرائي پئي وڃي. پرڏيهي ميڊيا جي رپورٽن موجب اترڪرويا جي سربراهه ڪم جونگ اُن چين جي دوري جو مقصد آمريڪي صدر ڊونلڊ ٽرمپ سان گڏ ٻي ملاقات لاءِ ڳالهيون ڪرڻيون آهن، ان کانسواءِ اتر ڪوريا جو صدر ڪم جونگ اُن عالمي پابندين ۾ نرمي لاءِ به بيجنگ جي مدد چاهي ٿو،

آمريڪي صدر طرفان ميڪسيڪو سان گڏ سرحدي ڀت اڏڻ لاءِ رقم تي بار بار اصرار ڪيو پيو وڃي، ڊونالڊ ٽرمپ چيو آهي ته رقم جي منظور نه ٿيڻ تائين هو شٽ ڊائون کي مهينن نه پر سالن تائين به جاري رکي سگهي ٿو. آمريڪي پرڏيهي وزير مائيڪ پومپيو چيو آهي ته ٽرمپ انتظاميا ايران تي دٻاءُ وڌائڻ لاءِ ڪوششن ۾ آهي. وچ اوڀر خطي کي خطري جو سبب دهشتگرد تنظيم ”اسلامڪ اسٽيٽ“ سان گڏ ايران پڻ آهي. امريڪي صدر ڊونالڊ ٽرمپ اڻ اعلانيل دوري تي عراق به ويو ۽ اعلان ڪيو ته امريڪا جو عراق مان پنهنجي فوج ٻاهر ڪڍڻ جو ڪو  ارادو ناهي،هن 15 ورهين کان عراق ۾ موجود امريڪي فوجين سان ملاقات ڪئي.بهرحال آمريڪا جي فوج افغانستان ۾ به ڦاٿل آهي، ان کان علاوه آمريڪا هن وقت به افغانستان ۾ طالبان کي شڪست نه ڏئي سگهيو آهي، ايتري قدر جو  افغانسان جو سمورو ڪنٽرول  به اڃا حاصل ڪري نه سگهيو آهي.

ايتري قدر جو آمريڪا ۾ صدر ڊونالڊ ٽرمپ خلاف احتجاج به ٿيندا رهندا آهن، اهو ئي سبب آهي جو ڊونلڊ ٽرمپ اتر ڪوريا سان ڳالهين جو دڳ کولي ڇڏيو آهي پر  ان باوجود نه ٿو لڳي ته مستقبل ۾ اهي بئي ايٽمي طاقتون اڳتي هلي وڙهي به سگهن پيون پر جيئن ته هن وقت هر طرف افرا تفري وارو ماحول آهي ۽ آمريڪا به چاهي ٿو ته خاص طور تي روس ۽ ٻين ملڪن سان سٺو رويو اختيار ڪري ته جئين مستقبل ۾ ڪا پريشاني نه ٿئي. بهرحال هڪ ڳالهه ته واضح  ٿي رهي آهي ته آمريڪا، ترڪي ۽ اتر ڪوريا سان بهتر لاڳاپن جو خواهشمند آهي.هاڻ ڏسڻو اهو آهي ته آخر اتر ڪوريا جي صدر ڪم جونگ ان جو ٽرين جو هي دورو اتر ڪوريا ۽ آمريڪا جي لاڳاپن ۾ ڪهڙو نئون لاڙو پيدا ڪري ٿو؟